Met 469,0 miljoen ton is het totale overslagvolume van de Rotterdamse haven in 2018 nipt hoger geëindigd dan in het recordjaar ervoor (2017: 467,4 miljoen ton). Containeroverslag was wederom de stuwende kracht met 4,5% meer volume in tonnen. Gemeten in TEU, de standaardmaat voor containers, bedroeg de aanwas 5,7% en kwam het jaartotaal uit op 14,5 miljoen TEU; opnieuw een record. Daarmee verstevigt de grootste containerhaven van Europa zijn positie in dit strategisch belangrijke marktsegment. Onderliggend waren er significante verschuivingen te zien in de goederensegmenten. Waar de overslag van containers in een gezond tempo doorgroeide, daalde de overslag van ruwe olie, minerale olieproducten en agribulk. De overslag van LNG (+163,6%) en biomassa (+31,6%) groeiden vorig jaar opnieuw spectaculair.
Voor Havenbedrijf Rotterdam was 2018 een jaar met een hoog investeringsniveau. De bruto investeringen stegen met 91% naar € 408,1 miljoen (2017: € 213,8 miljoen), het hoogste bedrag sinds de aanleg van de Tweede Maasvlakte. Verreweg het grootste deel van dit bedrag werd aangewend voor verdere verbetering van de logistieke bereikbaarheid van de Rotterdamse haven, zoals de aanleg van de Container Exchange Route op de Maasvlakte, het Prinses Amaliaviaduct en het verleggen van de Havenspoorlijn via het Theemswegtracé. Maar ook de internationaliseringstrategie van het Havenbedrijf kreeg in 2018 een significante impuls door de verwerving van een minderheidsbelang in de Braziliaanse haven Pecém.
Minstens zo belangrijk als deze economische bijdrage is de maatschappelijke bijdrage die het Havenbedrijf levert aan de verbetering van de leefomgeving. We dragen bij aan de veiligheid in de haven, zowel via fysieke infrastructuur, bijvoorbeeld bewakingscamera’s, als op het terrein van weerbaarheid tegen cyberaanvallen. Havenbedrijf Rotterdam zet in op een forse vermindering van de CO2-uitstoot teneinde de ambitieuze landelijke klimaatdoelstelling te helpen realiseren. We willen een voortrekkersrol spelen en de haven tot aansprekend voorbeeld van ‘human capital’ maken opdat het Rotterdamse haven- en industriecomplex in 2050 nog steeds een substantiële bijdrage levert aan de Nederlandse welvaart en de werkgelegenheid. Een belangrijk werkgelegenheidsinitiatief dat recent het licht zag, is het Leer Werk Akkoord. Deze samenwerking tussen Havenbedrijf, gemeente, onderwijsinstellingen en het bedrijfsleven biedt echte banen voor langdurig werklozen in de regio Rotterdam-Rijnmond.
Een aantrekkelijk vestigingsklimaat is voor de Rotterdamse haven een essentiële voorwaarde om ook in de toekomst te blijven bijdragen aan welvaart en welzijn in Nederland.
Nat massagoed
Met uitzondering van LNG liet nat massagoed vorig jaar dalingen in overslagvolumes per subcategorie zien. De overslag van ruwe olie daalde gering, mede als gevolg van iets lagere raffinagemarges. Opmerkelijk is dat desondanks de overslag voor het vierde jaar op rij boven 100 miljoen ton uitkwam. De overslag van minerale olieproducten daalde vooral als gevolg van minder aan- en afvoer van stookolie. De enorme toename van LNG-overslag (+163,6%) werd vooral veroorzaakt door transhipments van LNG afkomstig uit Yamal-veld (Noord-Rusland) van ijsklasse-LNG-tankers naar ‘normale’ LNG-tankers, die de lading verder vervoerden, onder andere naar Azië.
Droog massagoed
Ondanks een sterk onder druk staande markt liet het segment droge bulk slechts een geringe overslagdaling zien (-3%). In de subcategorie kolen lijkt de ingezette consolidatiestrategie goed uit te pakken voor Rotterdam: de overslag steeg met 2,3%. Energiekolen lagen op hetzelfde niveau als vorig jaar.
De cokeskolenoverslag steeg door aantrekken van ladingpakketten voor Duitsland. De ijzerertsoverslag daalde in 2018, onder andere als gevolg van renovatie van een hoogoven en vanwege stagnerende vraag vanuit de staalindustrie. De daling van agribulk overslag in Rotterdam werd mede veroorzaakt door het verschuiven van ladingpakketten naar Amsterdam.
Containers
De containeroverslag liet in 2018 wederom een sterke stijging zien waardoor marktaandeel werd gewonnen in de Hamburg-Le Havre range. Een drijvende kracht achter de stijging in 2018 was de toename van transhipment en volle import-containers. De containerexport ontwikkelde zich minder sterk, onder andere door Chinese importbeperkingen op afvalstromen. Het shortsea segment ondervond last van groeivertragingen in de Britse en Russische economieën.
Roll On/Roll Off en overig stukgoed
Ook in RoRo-overslag, die uitkwam op een lichte plus, gaf de Britse RoRo handel minder groei te zien, waarschijnlijk door de gevolgen van Brexit-onzekerheid op de Britse economie.
De overslag van overig stukgoed was vrijwel gelijk aan het volume van 2017.
Financiële resultaten Havenbedrijf
Havenbedrijf Rotterdam heeft in 2018 een omzet geboekt van € 707,2 miljoen (2017: € 712,1 miljoen). Aan de inkomstenkant lieten zowel havengelden als verhuuropbrengsten een daling zien. Het netto resultaat exclusief belastingen bedroeg € 254,1 miljoen (2017: € 247,3 miljoen) vooral als gevolg van lagere rentelasten.
De verhuur van terreinen, de grootste opbrengstenpost, daalde met 0,9% naar
€ 373,7 miljoen. Deze daling is het gevolg van een eenmalig bate in 2017 door een prijsherziening met terugwerkende kracht. De opbrengsten uit havengelden, het geld dat schepen betalen bij een bezoek aan de haven, daalde met 0,5% naar € 302,4 miljoen door een toename van de verstrekte kortingen. De overige opbrengsten kwamen uit op € 31,1 miljoen (2017: € 30,9 miljoen).
De operationele kosten stegen met 2,6% tot € 267,8 miljoen. De belangrijkste oorzaak hiervan is de toename van de activiteiten op de twee strategische prioriteiten Energietransitie en Digitalisering.
Conform de bestaande afspraken stelt het Havenbedrijf aan de aandeelhouders, de gemeente Rotterdam (70,83%) en de Staat (29,17%), voor om over 2018
€ 96,5 miljoen (38%) dividend uit te keren waarvan € 68,3 miljoen aan de gemeente en € 28,2 miljoen aan de Staat.
Vooruitzichten
Het Havenbedrijf verwacht dat het overslagvolume in 2019 licht zal groeien, waarbij de groei in de containersector op een lager niveau zal zijn dan de uitzonderlijke groei in voorafgaande jaren. Het Havenbedrijf voert een én-én strategie uit: het versterken van het bestaande havenindustriële complex en tegelijkertijd het omarmen van nieuwe initiatieven op het gebied van energietransitie en digitalisering. Mede daardoor verwachten wij ook de komende jaren hoge investeringsniveaus. Het toekomstig verdienvermogen van de haven kent robuuste groeimogelijkheden, zo toont recent onderzoek door Erasmus Universiteit aan. Wel zal het havenindustrieel complex moeten evolueren. Bovendien bewijst voornoemd onderzoek de enorme betekenis van de Rotterdamse haven voor de groei van de Nederlandse economie. Zo draagt de haven 6,2% bij aan het bruto binnenlands product en creëert werkgelegenheid voor 385.000 mensen. Beide kernbevindingen onderstrepen de relevantie van mainport Rotterdam.
