De Europese Unie is in principe bereid subsidie te geven aan een project om CO₂ van de industrie in Antwerpen, Gent, Zeeland en Rotterdam op te slaan onder de Noordzee. Dit blijkt uit de lijst met energieprojecten die het Europees Parlement woensdag 12 februari 2020 heeft goedgekeurd en die daarmee de status van ‘Project of Common Interest’ (PCI) hebben gekregen.
In Rotterdam is het Porthos project in voorbereiding waarbij verschillende bedrijven CO₂ kunnen aanleveren aan een dwars door het havengebied lopende transportleiding. Via die leiding gaat de CO₂ naar een leeg gasveld onder de Noordzee om permanent opgeslagen te worden. De industrie in Antwerpen, Gent, Terneuzen en Vlissingen heeft niet de beschikking over lege gasvelden voor de kust. Onderzocht wordt of deze industrie via een pijpleiding kan worden aangesloten op het Rotterdamse systeem. Doel is dat er minder CO₂ in de atmosfeer komt en zo klimaatverandering wordt tegengegaan.
Het afvangen en opslaan van CO₂ (Carbon Capture and Storage, CCS) is één van de sporen in de transitie naar een klimaatneutrale industrie in 2050, naast bijvoorbeeld productie van groene waterstof, elektrificatie, gebruik van CO₂ en recycling. Verwacht wordt dat CCS met name op de relatief korte termijn toegepast zal worden en dat op de langere termijn meer fundamentele aanpassingen in de industrie mogelijk zijn. Met CCS kan op redelijk korte termijn, tegen relatief lage kosten CO₂ uit de atmosfeer gehouden worden. Door samen te werken kunnen de kosten zo laag mogelijk blijven.
De havenbeheerders (North Sea Port, Port of Antwerp en Havenbedrijf Rotterdam) onderzoeken gezamenlijk hoe de infrastructuur tussen de havens eruit moet komen te zien. Ze doen dat onder de naam ‘CO₂ TransPorts’. Omdat voor de Europese Unie CCS een belangrijk middel is in de strijd tegen klimaatverandering, heeft het onderzoek van CO₂ TransPorts de PCI-status gekregen. CCS speelt ook een belangrijke rol in de Europese Green Deal als middel om klimaatverandering tegen te gaan. De drie havens kunnen in 2020 subsidie aanvragen uit een Europees fonds voor infrastructuur, de ‘Connecting Europe Facility’. De PCI-status geldt voor twee jaar (2020 en 2021). Daarna moeten de bedrijven opnieuw een aanvraag indienen.
De industrie in de havens van Rotterdam, Antwerpen en North Sea Port zijn al met verschillende pijpleidingen met elkaar verknoopt. Buisleidingen zijn een betrouwbaar, veilig en milieuvriendelijk transportmiddel. Zo ontvangen de raffinaderijen in Antwerpen en Vlissingen al sinds jaar en dag ruwe olie per pijpleiding uit Rotterdam.
In Rotterdam werken het Havenbedrijf Rotterdam, Gasunie en EBN nu samen aan Porthos: het systeem voor transport en opslag voor CO₂ onder de Noordzee. Planning is dat eind 2023 de eerste CO₂ wordt opgeslagen. In deze eerste fase zal dat naar verwachting alleen CO₂ van bedrijven uit Rotterdam zijn. Ondertussen onderzoeken North Sea Port en Port of Antwerp de mogelijkheden om in hun gebieden verzamelleidingen aan te leggen waarop industrie kan aansluiten. Die lokale leidingen zouden dan in een volgende fase met het Rotterdamse Porthos verbonden kunnen worden. Naast de haalbaarheid, is ook de timing en de hoeveelheid CO₂ onderdeel van het onderzoek van CO₂ TransPorts.
