Woensdag 14 september organiseert dit magazine in samenwerking met Re/Port of Moerdijk, Rijnmond BUSINESS, Havenschap Moerdijk, Ricoh Document Center Zuid-Holland, AA Lease, VHC Kreko, Ritchie Bros en Euro Promo Textiel, een netwerkevent voor ondernemers en bestuurders op Haven- en Industrieterrein Moerdijk (Zevenbergen).

Na het idee van de redactie om dit najaar een groot netwerkevent te organiseren zijn we op zoek gegaan naar samenwerking met andere partijen uit de regio. Aangestoken door ons enthousiasme hebben we diverse sponsoren bereid gevonden om het event te ondersteunen.

Na een positieve ontvangst bij Ritchie Bros werd al snel duidelijk dat het evenement plaats zal gaan vinden bij ’s werelds grootste industriële veilinghuis op 14 september a.s. De belangrijkste doelstelling van het event is om ondernemers en bestuurders die op het Haven- en Industrieterrein Moerdijk en omgeving zijn gevestigd met elkaar kennis te laten maken en/of de onderlinge banden te verstevigen. Maar ook om de ondernemers uit de regio Rijnmond en Drechtsteden met de regio en met elkaar kennis te laten maken.

Alle gasten kunnen deze middag onder het genot van live entertainment, verzorgd door Societyzanger Ger Vos, kennis met elkaar maken. VHC Kreko zal deze middag vanuit diverse hippe Foodtrucks de hapjes en drankjes verzorgen. Tevens zullen alle sponsoren zich presenteren met een informatiestand.

Het event is een mooi moment om de zomer af te sluiten met collega-ondernemers en vooruit te kijken naar een succesvol najaar! Zorg dus dat u erbij bent en dat u zich op tijd aanmeldt via onze aanmeldlink op de website: www.reportofmoerdijk.nl

Graag tot ziens op 14 september!

Ruim tweederde van de Nederlandse bedrijven (met personeel) is een familiebedrijf. In totaal zijn familiebedrijven verantwoordelijk voor 53 procent van het Bruto Nationaal Product en 49 procent van de werkgelegenheid in Nederland. Tijd voor een Masterclass familiebedrijven over de ‘do’s en don’ts’ bij een bedrijfsoverdracht.

Voorafgaand aan de BOB borrel vond er op dinsdag 5 juli jl. speciaal voor de ‘Vrienden van Rijnmond en Drechtsteden BUSINESS’ een masterclass plaats met als thema familiebedrijven. Aan het woord omtrent het onderwerp kwamen de professionals Monique Verkuilen en Laura de Jong van AKD advocaten, notarissen & belastingadviseurs, Stefan van Vliet van DRV Corporate Finance en Evert Jan Jansen en Lianne Verploegh van Rabobank Rotterdam. Meer dan 60 aanwezigen volgden de interessante masterclass in één van de ruime vergaderzalen van het Van der Valk Hotel te Ridderkerk.

Na een introductie door uitgever Kees van ’t Zelfde nam presentator Cees Vingerling de microfoon over om vervolgens de bijeenkomst soepel te leiden. Zo wist hij de toehoorders te vertellen dat zij tijdens het interactieve programma niet alleen meer te weten zouden komen over de bedrijfsoverdracht van een familiebedrijf maar ook over sociale innovatie, herinvesteringen van het eigen vermogen en de toekomstmogelijkheden als lid van een familiebedrijf.

Bijzondere dynamiek

Als eerste deed notaris Monique Verkuilen van AKD notarissen een duit in het zakje. Zij benadrukte het belang van het maken van goede afspraken bij een overdracht. “Een familiebedrijf heeft een bijzondere dynamiek vooral vanwege de vaak aanwezige dwarsverbanden. Een familiestatuut voorkomt ruzies en discussies. Door het vastleggen van bijvoorbeeld de doelstelling, visie en missie kan er veel leed bespaard worden. Maar ook door te benoemen wie welke plek binnen het bedrijf inneemt en hoe dat wordt gewaardeerd, wie er als opvolger kan fungeren, hoe er met externen wordt omgegaan en wie er de leiding neemt. Stefan van Vliet van DRV Corporate Finance, onderdeel van DRV Accountants & Adviseurs, ziet dat de dat familiebedrijven goed zijn in het optimaal sturen op operationele zaken. Over het algemeen is men echter minder goed in het bespreekbaar maken van de toekomst van het bedrijf. “Binnen familiebedrijven wordt er veel gesproken maar een stuk minder echt gecommuniceerd. Met name de onderhuidse emoties van familieleden in het bedrijf blijven vaak onbesproken.” Zo adviseert hij onder andere om tijdig met de familie in gesprek te gaan over wat de meest optimale mogelijkheden zijn om het bedrijf over te dragen. De stelling die Van Vliet daarbij in nam, was dat een overname binnen de familie het meeste waard is. Van Vliet: “er is een verschil tussen waarde en prijs. Voor de ondernemer heeft het wellicht waarde dat een familielid het overneemt. Maar voor de hoogte van de prijs kan het misschien verstandiger zijn om aan een strategische of financiële partij te verkopen, zoals een concurrent. Het is hoe dan ook belangrijk om alle belangen tegen elkaar af te wegen en je als ondernemer goed te laten adviseren.”

Wie schrijft die blijft

Daarop volgde de stelling van Laura de Jong, advocaat bij AKD: ‘Als je het niet opschrijft, staat het er niet.’ Hiermee doelde zij net als Monique Verkuilen op de waarde van het vastleggen van de afspraken. “Probeer zo vroeg mogelijk in het proces het piketpaaltje te slaan voordat je later in het proces wordt pootje gehaakt. Door de hoofdlijnen te bepalen, de regels vast te leggen tot aan transactie en het geheimhoudingsproces goed te beschrijven kan er zo min mogelijk fout gaan. Wie schrijft die blijft,” zei ze tot slot.

70% van de bedrijven overleeft overdracht niet

Corporate relatiemanager Evert Jan Jansen van de Rabobank schudde de aanwezigen nog eens goed wakker door aan te geven dat maar liefst 70% van de bedrijven een overdracht niet overleeft. “Naar aanleiding van een onderzoek door o.a. de Rabobank blijkt maar weer eens hoe lastig een overdracht kan zijn.” Als Vingerling naar de reden hiervan informeert voert Jansen aan dat de volgende generatie vaak conservatiever is en minder risico durft te nemen dan de eerste generatie entrepreneurs. Daarnaast ziet hij dat er vaker een gebrek aan vertrouwen is van pa en ma die liever zelf aan de touwtjes blijven trekken. Tot slot richtte Lianne Verploegh van Rabobank private banking het woord tot de zaal over het leven na de overdracht. Onderwerpen als ‘wat laat ik achter voor mijn kinderen? Hoe ondersteun ik ze? Wat als mijn kinderen mij niet meer terug kunnen betalen?’ kwamen hierbij aan bod.

Verwachtingen van de bedrijfsovername

Dat het onderwerp leefde in de zaal bleek wel uit de vragen die er volgden. Deze gingen erover of bedrijven in alle gevallen alleen voor de hoogste prijs gaan en hoe het te voorkomen is om op het verkeerde moment te verkopen? Maar vooral de vraag of de verwachtingen van de bedrijfsovername binnen de familie wel altijd terecht en noodzakelijk zijn hield de gemoederen bezig. Het advies van de specialisten werd goedkeurend in ontvangst genomen. “Kijk vooral naar de kwaliteit, de visie en onafhankelijkheid van het opvolgend management. En begin tijdig, minimaal tien jaar van te voren, met een bedrijfsoverdracht.”

Als directeur van de Stichting voor het Familiebedrijf informeert en adviseert Wout van der Goot bij het overdragen, opvolgen of overnemen van familiebedrijven. Zijn belangrijkste werkzaamheden bestaan uit het presenteren van masterclasses, workshops en thema-avonden en anderzijds is hij als procesbegeleider betrokken bij het proces van bedrijfsoverdracht. Een boeiend bestaan met het woord ‘vertrouwen’ als basis.

Stichting voor het Familiebedrijf is gelieerd aan Adcorporate. Deze Brabantse dienstverlener begeleidt – toekomstige – ondernemers die een bedrijf willen kopen of verkopen. Wout van der Goot over zijn rol. ”De stichting is in het leven geroepen als aanvulling op de bedrijfsactiviteiten van Adcorporate. De wisselwerking verloopt prima. Bij de overdracht van een familiebedrijf komt veel kijken. Ik laat ondernemers zien hoe zij zelf kunnen bijdragen aan een succesvolle overdracht van hun onderneming in materieel opzicht, maar ook zodanig dat zij er een goed gevoel aan overhouden. Namens de stichting geef ik advies en ondersteun ik de vaste adviseurs van de ondernemers.” Meestal begint zo’n overnameproces bij de accountant van een familiebedrijf. Deze vertrouwenspersoon bij uitstek kent de familie en het bedrijf goed, maar beheerst slechts een deel van alle overdrachts-aspecten. Veelal is er dan ook een breed veld van adviseurs bestrokken bij een bedrijfsoverdracht. “Ondernemers willen vooral zelf aan de knoppen zitten,” zegt Van der Goot. “Ze zijn trots op hun bedrijf en op hun positie maar tegelijk ook bang die status te verliezen en een onzekere toekomst tegemoet te gaan. Dat maakt de overdracht van zijn bedrijf, waarbij hij als directeur-eigenaar terugtreedt, een van de meest ingrijpende gebeurtenissen uit zijn leven en van zijn of haar directe omgeving.”

Boeiend

Wout van der Goot is gepokt en gemazeld in het vak. Hij kende een lang dienstverband bij ING en was de laatste tien jaar als Senior Manager Bedrijfsoverdracht bij die bank verantwoordelijk voor de opbouw, ontwikkeling en begeleiding van de commerciële adviesorganisatie van de advisering rond bedrijfsoverdrachten. Daarnaast was hij bestuurslid van het Centrum van het Familiebedrijf, een kennis-, advies- en opleidingscentrum voor ondernemers en adviseurs. Sinds 2008 is Van der Goot actief als zelfstandig adviseur. “Ik zeg weleens dat ik alles heb gezien en meegemaakt op het vlak van bedrijfsovernames, maar dat blijkt in de praktijk toch niet waar te zijn. Het is een boeiend werkveld met het menselijke aspect als boventoon. Dat maakt het geweldig leuk en interessant.”

Moderator

Wat Van der Goot in de loop van zijn lange carrière heeft geleerd is dat je een hele batterij adviseurs kunt laten opdraven, maar dat een ondernemer aan één gesprek met een ‘lotgenoot’ vaak veel meer heeft. Van een collega-ondernemer die in hetzelfde schuitje zit, steekt hij veel op. Dat is ook de reden dat Van der Goot als moderator optreedt bij kleinschalige bijeenkomsten waar hij ondernemers en hun partners informeert en adviseert over de gebeurtenis die hen staat te wachten. “Banken, accountants of notarissen nemen meestal het initiatief en nodigen hun relaties uit die op het punt zijn gekomen om serieus over hun toekomst en die van hun bedrijf na te gaan denken. In een sfeervolle ambiance tijdens een diner spreek ik dan over alles wat er komt kijken bij een bedrijfsovername. Aanvankelijk zijn de deelnemers terughoudend, maar naarmate de avond vordert en ook de partners hun zegje gaan doen, ontstaan er vertrouwelijke gesprekken. Vrijwel altijd eindigen dergelijke avonden in een zeer openhartige sfeer, waarin de directeur-eigenaar van het bedrijf aan het denken is gezet over wat er komt kijken bij een bedrijfsoverdracht. En dat is heel wat.”

Behoefte

Van der Goot wordt dus uitgenodigd door banken, ondernemersverenigingen, accountants of notarissen die voor hun leden of relaties bijeenkomsten organiseren om zo al in een vroeg stadium informatie te ontvangen over wat hen te wachten kan staan. “Het voorziet in een grote behoefte. Het is voor de organisatoren weliswaar een zorgvuldig proces om het juiste gezelschap bij elkaar te krijgen, maar zij kunnen er veel rendement uit halen.” Als Wout van der Goot aan tafel zit met een ondernemer en over de toekomst van zijn bedrijf praat, komen er meestal andere zaken en vragen aan de orde dan de kille cijfers en de noodzakelijke procedures. “Het gaat meestal over de kinderen en hoe zij de veranderingen beleven en wat hun rol daarin is. Zo’n eerste gesprek levert dus meteen al genoeg gespreksstof op. Een overdrachtproces kent veel menselijke en emotionele aspecten. Vooral de emoties komen lang niet altijd voldoende boven water. Het regelen van de financiering en fiscale zaken is niet meer dan de regels en procedures volgen. Maar om een ondernemer duidelijk te maken dat het wellicht tijd wordt om de zaken daadwerkelijk over te gaan dragen ligt veel gevoeliger. Vooral voor ondernemers die niet durven of willen loslaten. Het loslaten is een veel voorkomende bottleneck.”

Drie punten

Een bedrijfsoverdracht is al met al een ingewikkeld en intensief proces en neemt niet voor niets enkele jaren in beslag. Van der Goot doet in dat proces zijn werk met liefde. “Het gaat erom de ondernemer duidelijk te maken dat alles valt of staat met een grondige voorbereiding. Met een onvoldoende voorbereiding is de kans groot dat ook elders in het proces problemen en obstakels opdoemen. Mijn doelstelling is om de ondernemer van drie belangrijke punten te overtuigen: herkenning, erkenning en actie. Allereerst moet hij herkennen dat het tijd wordt om over de toekomst van zijn bedrijf en zijn rol daarin na te denken. Er zijn genoeg ondernemers die dat al weigeren met alle gevolgen van dien. Het tweede punt is erkenning. “De ondernemer moet inzien dat er wat moet gebeuren en dat hij aan de slag moet.” Het derde punt is actie. Wanneer en hoe moet hij daadwerkelijk aan de slag om het proces soepel te kunnen laten verlopen? Dat vertel ik ze altijd tijdens masterclasses, bijeenkomsten en thema-avonden.” De kracht van deze bijeenkomsten is de kleinschaligheid. Met zo’n ruim 10.000 bedrijfsoverdrachten per jaar is er genoeg werk voor Van der Goot. De naoorlogse generatie is aan zet om de toekomst van hun bedrijven veilig te stellen. Er zijn ondernemers die je uit de zaak moet dragen en er zijn er die super gestructureerd de overdracht regelen. Het is duidelijk dat die twee categorieën elk een andere benadering vragen.

Vertrouwen

Het belangrijkste is om een goede relatie op te bouwen om de overdracht te doen slagen, zegt Van der Goot. “De basis is vertrouwen. Het moet goed voelen voor de vertrekkende ondernemer en zijn familie, het moet duidelijk zijn wat de toekomst brengt en wat de rol van de ondernemer is in die toekomst. Onderschat de rol van de partner niet in dit proces. Die kan gesprekken of pijnpunten opengooien. Niet gebonden door wat dan ook, maar wel met het beste voor ogen. De ondernemer heeft over het algemeen maar één ding: het bedrijf. Die moet niet in een zwart gat vallen. Daarom is het goed vooraf duidelijke afspraken te maken. Bemoeit hij zich nog met het bedrijf? Heeft hij nog een werkkamer? Zit hij er nog met geld in? Vooral dat laatste heeft enorme consequenties en hierover moet goed zijn nagedacht, want op die manier legt hij zijn toekomst in handen van zijn opvolgers. Wil hij dat? Willen zijn opvolgers dat? Levert dat niet teveel druk op? Indringende en complexe vraagstukken.

OASE

Bedrijfsoverdracht is een dankbaar en veelomvattend werkveld, benadrukt Van der Goot nog maar eens. Bij een familiebedrijf gaat het 24 uur per dag over het bedrijf. Ook in de weekenden. De wisselwerking en de taakverdeling kunnen de familiebanden versterken, maar ook op de proef stellen. “Familiebedrijven opereren met een grote spirit en zijn een drijvende factor van onze economie. Tegelijkertijd heeft het overgrote deel van de ondernemers niets geregeld in het geval dat zij plotseling uit- of wegvallen. Het bekende OASE-verhaal : Overlijden, Arbeidsongeschiktheid, Stoppen met werken en Echtscheiding. Bijna één derde van de ondernemers krijgt te maken met één of meer van deze factoren en een groot aantal van hen komt te staan voor aanzienlijke problemen tot het teloorgaan van het bedrijf toe. Een veel gegeven advies van mij is: praat eens met je notaris over welke mogelijkheden de wet- en regelgeving biedt en wat er zou moeten gebeuren om het hoognodige te regelen,”zo besluit Van der Goot.

Met ingang van 2017 zal de algehele gemeenschap van goederen als wettelijk basisstelsel verdwijnen. De Eerste Kamer moet nog wel instemmen met het wetsvoorstel, maar het is zeer waarschijnlijk dat het wetsvoorstel wordt aangenomen. Dit betekent dat het huidige stelsel (uit 1838!) verdwijnt en er een nieuw basisstelsel voor in de plaats komt.

Internationaal gezien is de algehele gemeenschap van goederen een zeer uitzonderlijke regeling. Alleen Suriname en Zuid-Afrika kennen een soortgelijk stelsel. Als vervanging zal in 2017 een stelsel ontstaan waarbij het voorhuwelijks vermogen, erfenissen en giften voortaan tot het privévermogen van de echtgenoten behoren. Enkel wat tijdens het huwelijk door de inspanning van beide echtgenoten wordt verworven, komt aan beide toe.

Door het nieuwe stelsel zullen er in een huwelijk vaak drie soorten vermogens ontstaan: de privé-vermogens van ieder van de echtgenoten en het gemeenschappelijke vermogen. Wanneer bij een echtscheiding (of bij een overlijden) de aanspraken op privégoederen niet kunnen worden bewezen, dan worden deze goederen vermoed gemeenschappelijk te zijn. Het bijhouden van een goede administratie is dus essentieel om later te kunnen bepalen wat aan wie toekomt.

Van belang is dat de nieuwe regeling alleen geldt voor personen die met elkaar trouwen na 1 januari 2017. Ook blijft de mogelijkheid bestaan om via huwelijkse voorwaarden te kiezen voor een ander stelsel (waaronder de algehele gemeenschap van goederen). In dat geval moet er wel een notaris aan te pas komen.

In de praktijk is er veelal onvoldoende aandacht voor de huwelijkse goederengemeenschap. Weet u bijvoorbeeld in welke goederengemeenschap u bent getrouwd? En wat er gebeurt in geval van een schenking of een overlijden? De huwelijkse goederengemeenschap heeft een behoorlijke invloed op de verdeling van het vermogen bij een echtscheiding of overlijden.

Er zijn fiscale voordelen die het aantrekkelijk kunnen maken het familiebedrijf aan de kinderen te schenken of te laten vererven. Met behulp van de bedrijfsopvolgingsregeling (ook wel BOF of BOR genoemd) kan de inkomstenbelasting, de schenkbelasting of de erfbelasting aanzienlijk worden uitgesteld of verlaagd. Behalve fiscale aspecten, spelen er bij een gift of erfenis echter ook civiel-juridische aandachtspunten.

Civiel juridisch wordt in de schenkingsakte of in het testament veelal een uitsluitingsclausule opgenomen. Deze uitsluitingsclausule voorkomt dat het familievermogen in een gemeenschap van goederen valt. Bij een echtscheiding heeft ‘de koude kant’ dan geen recht op de helft van het familievermogen. In de praktijk kiest men bij een schenking of in een testament veelal voor een zachte uitsluitingsclausule. Kort gezegd leidt deze er toe dat de uitsluitingsclausule niet geldt in geval het huwelijk wordt ontbonden door overlijden.

Op het eerste gezicht lijkt een uitsluitingsclausule onder het nieuwe stelsel niet meer nodig. Schenkingen vallen in het nieuwe stelsel immers buiten de huwelijksgoederengemeenschap. Het is dan echter wel van belang dat door de echtelieden ook daadwerkelijk gekozen is voor het nieuwe basisstelsel. Daarnaast geldt dat het nieuwe basisstelsel geen invloed heeft op bestaande huwelijken. Het blijft dus na invoering van het nieuwe basisstelsel van belang om na te blijven denken over de exacte vorm van de uitsluitingsclausule.

Wilt u meer weten over het huwelijksvermogensrecht, of over estate planning? Op donderdagavond 6 oktober hebben wij als kantoor een (gratis) lezing georganiseerd die gegeven zal worden door de heer prof. mr. dr. Bernard Schols. Als u daarvoor belangstelling heeft, kunt u zich aanmelden via de website van ons kantoor. Van harte welkom!

Als je het internet eens doorpluist dan is er veel gepubliceerd over het onderwerp familiebedrijven. Er wordt eigenlijk wel continu onderzoek verricht aan dit fenomeen dat al vele honderden jaren bestaat. Maar zijn de dagen van het familiebedrijf niet geteld, houden familiebedrijven in de huidige tijd wel stand tussen al dat geweld van die kolossale, beursgenoteerde firma’s, waar de financiële pagina’s van de nieuwsbladen dagelijks mee zijn gevuld?

In een eerste waarneming is eenvoudig vast te stellen dat familiebedrijven wel zeker een belangrijke bijdrage leveren aan de Nederlands economie. De bijdrage aan het Nederlandse Bruto Binnenlands Product van familiebedrijven bedraagt 53%, waarbij de 100 grootste familiebedrijven alleen al een omzet van wel 130 miljard Euro vertegenwoordigen. Daarnaast zorgen familieondernemingen ook voor een hoger dan gemiddelde werkgelegenheid in Nederland. Zo’n 55% van alle ondernemingen in Nederland is een familiebedrijf. Zonder het familiebedrijf zou de economie van Nederland er dus anders uitzien. Het is zaak dat het familiebedrijf in en voor Nederland gecontinueerd wordt. Daarvoor zijn er echter wel een aantal uitdagingen die overwonnen moeten worden.

Veelal had het familiebedrijf de naam ‘kneuterig’ of ouderwets te zijn, echter de familiebedrijven van vandaag de dag zijn veelal moderne, professioneel geleide ondernemingen. Dit betekent echter wel dat het personeel, met grote loyaliteit en lange dienstverbanden, continu (bij)geschoold moet worden om de ontwikkelingen in het vakgebied te kunnen volgen. Ook zijn er steeds vaker hoger opgeleide managers, met specifieke vakkennis, nodig die de familie ondersteunen bij de bedrijfsvoering. Scholing en een goed personeelsbeleid zijn zodoende van vitaal belang. Daarnaast ligt er een taak bij de familie om ook volgende generaties te betrekken bij en te interesseren voor het familiebedrijf zodat generatie op generatie zich met ‘hart en ziel’ voor het bedrijf zal inzetten.

Onderzoeken wijzen uit dat familiebedrijven ook investeren in hun toekomst. Een thema zoals ‘Internet of Things’ wordt vaak genoemd en er wordt actief onderzocht of  ontwikkelingen op dit gebied kunnen helpen bij een betere dienstverlening, productsamenstelling en of productieproces. Echter voor de minder kapitaalskrachtige bedrijven wil financiering van dit soort van ontwikkelingen nog wel eens een opgave zijn.

Vaak speelt de overheid ook niet altijd een positieve rol bij de ontwikkeling van het familiebedrijf. Door verdergaande regelgeving, verhoging van de lastendruk en afwenteling van steeds meer risico’s, denk hierbij bijvoorbeeld aan de kosten van langdurig ziekteverzuim, wordt een stuk van de focus van het bedrijf verlegd naar processen die niet primair met de bedrijfsvoering te maken hebben. Zo wordt uiteindelijk de efficiëntie verlaagd, wat, zeker bij internationale concurrentie, in negatieve zin, merkbaar kan gaan worden.

Dat bovenstaande uitdagingen door het familiebedrijf goed gepareerd gaan worden staat eigenlijk buiten kijf. Ze staan erom bekend flexibel met veranderingen om te kunnen gaan en hebben in hun  branche of niche waardevolle specifieke kennis die hun in staat stelt, ook in economisch slechte tijden, te overleven en zelfs te groeien. Familiebedrijven ‘are here to stay’, zoveel staat wel vast. Of dat het belang van familiebedrijven net zo zal groeien als in Duitsland waar 91% (!) van de bedrijven een familiebedrijf is, dat moeten we nog afwachten, maar een goede toekomst staat ze wel te wachten.

Net als heel Nederland heb ik met verbazing kennis genomen van het feit dat Yuri van Gelder moest vertrekken uit Rio. Een nachtje stappen werd hem niet in dank afgenomen, het vliegtuig was alles wat hem nog restte. Verbaasd was ik dat het nieuws maar liefst 48 uur lang alle uitzendingen op zowel radio als televisie bleef beheersen. Schokkend vond ik het aantal mensen dat deze uitsluiting onterecht vond. Te zwaar bestraft. Schokkend omdat het absoluut in deze tijdgeest past dat iedereen maar moet kunnen doen wat hij wil, zonder rekening te houden met waarvoor hij nu is aangenomen. Want laten we eerlijk zijn: uiteindelijk is hij toch gewoon aangenomen om een TOP-sportprestatie te leveren?

Voordat ik verder ga is het misschien goed om mijzelf even voor te stellen. Ik ben Erik-Jan Ginjaar, 32 jaar en werk mijn hele leven al in de Gastvrijheid. Begonnen bij mijn vader in zijn restaurant. Blij als een kind dat ik de toiletten mocht poetsen, de afwas mocht doen. Ik stond te popelen om als keukenhulp aan de slag te gaan. Ik kon bijna een week niet slapen toen ik ‘promoveerde’ naar de bediening. Deze stappen kon ik maken omdat ik niets anders deed dan naar school gaan en werken. Natuurlijk was dat wel eens moeilijk. Vriendjes gingen stappen… ik werkte. Vriendjes waren met kerst lekker bij hun familie… ik werkte. Maar hé, ik begaf (en begeef) mij in het mooiste vak ter wereld, dat van de Gastvrijheid. Dan moet je soms iets opofferen.

Ondanks dat ik pas 32 jaar ben, merk ik toch dat deze keuzes tegenwoordig als Spartaans worden ervaren. Werk is niet meer alleen werk. Nee, het moet ook leuk zijn. Je moet kunnen ontspannen. Er moet ruimte zijn voor meer: tijd voor je gezin, je hobby’s, je eigen ontwikkeling, vakanties met vrienden. Het werk moet tussen alle overige activiteiten door gepland worden, anders is het werk maar een lastig obstakel. Desondanks moet er snel carrière gemaakt worden en ook nog een stevig salaris geïnd worden. Een en ander staat daarmee toch echt niet meer met elkaar in verhouding.

Terug naar Yuri. Elke actie heeft consequenties. Net zozeer als dat ik al vroeg doorhad dat de manier waarop ik met werk omga invloed heeft op andere elementen in mijn leven, vind ik dat Yuri ook zijn verantwoordelijkheid moet nemen. Hoe vervelend de consequenties ook zijn. Misschien heeft hij meer aandacht voor de zaken rondom het werk, in dit geval sport, dan het echte werk. Maar als je dan, zoals dat bij een ‘echte’ baan ook zo zou zijn, naar huis gestuurd wordt, moet je eigenlijk niet zeuren.

Als ondernemer bij Olympia, voel ik me helemaal comfortabel bij het onderwerp van deze editie van Drechtsteden Business ‘Familiebedrijven’. Het klinkt cliché, maar het ondernemen binnen mijn bedrijf voelt echt als werken met één grote familie. Een familie waarin we allemaal verantwoordelijkheid hebben voor het laten slagen van onszelf en het bedrijf en waar we echt kijken naar de lange termijn zowel op landelijk als lokaal vlak. Vanzelfsprekend verzamel ik ook de mensen om mij heen die hierbij passen en die zich comfortabel voelen in dit team. Bij mij bepaalt je persoonlijkheid en de motivatie die je hebt, echt of je de juiste collega bent, want het inhoudelijke vak, dat leer ik je wel.

Samen komen we er dus wel! Het blijkt, dat door die lange termijn gedachten, de (familie)bedrijven ook beter door de crises komen. Juist niet gaan voor die ‘quick win’. Dat is namelijk succes op korte termijn, daar heeft zelden iemand iets aan. Juist het opbouwen van die gelijkwaardige relatie, echt kijken wat je voor elkaar kunt betekenen en elkaar sterker maken, dat maakt dat jouw bedrijf ‘toekomst proof’ is.

Echter, dat lange termijn denken is zo makkelijk nog niet. Het vraagt je echt om uit je comfort zone te komen en dat je durft na te denken over andere scenario’s dan alleen de rooskleurige. Ook in de (in eerste instantie) minder prettige scenario’s schuilen namelijk veel kansen. De kunst is om dat te zien en daarop te durven acteren.

Stelt u zichzelf wel eens de vraag hoe uw bedrijf of functie er over 1, 2, 5 of 10 jaar uit ziet? En? Wat komt daar dan uit? Bent u onmisbaar? Is uw werk of bedrijf ‘robotproof’? Hoe zorgt u dat uw werk de persoonlijke touch behoudt, maar u toch mee kan gaan met de verregaande technologie? Welke taken kunnen eigenlijk allemaal door slimme software worden overgenomen? Zomaar eens wat eyeopeners waarover ik steeds vaker in gesprek ben met mijn opdrachtgevers. Dit leidt tot verrassend mooie inzichten, die niet altijd vanaf het eerste moment zichtbaar zijn. Ik zeg eerlijk, dit heeft bij mij ook moeten groeien. Het is namelijk wel veilig om te denken dat veranderingen niet zo snel gaan en we over 5 jaar nog steeds doen wat we nu doen. Maar, hoe denkt u dat de uitzendbranche er over een aantal jaren uit ziet? Ik denk dat we heel wat uitdagingen voor onze kiezen krijgen en innoveren noodzakelijk is. Anderzijds denk ik wel dat we nog steeds het verschil kunnen blijven maken met wie we zijn als persoon.

De huidige fiscaalvriendelijke mogelijkheden om een onderneming in familiesfeer voort te zetten kunnen wel eens tot het verleden gaan behoren. Er zijn belangrijke signalen die daarop wijzen. Daarom ga ik kort in op de huidige mogelijkheden en geef ik advies voor wie deze faciliteit nog wil benutten.

Iedere ondernemer wordt op enig moment voor de vraag gesteld hoe de opvolging van zijn onderneming ingevuld gaat worden. Zeker in het mkb-bedrijf is vaak een eerste afweging of de overdracht plaats zal vinden aan een ‘buitenstaander’ of dat er binnen de familiekring een geschikte kandidaat is die de onderneming wil voortzetten.

Bij voortzetting binnen de familiekring zijn er drie mogelijkheden om een onderneming in handen van de volgende generatie te brengen:

–   verkoop

–   schenking (al dan niet gedeeltelijk);

–   vererving, wanneer de onderneming niet al bij leven van de ondernemer is overgedragen.

Huidige situatie

In de situatie van schenking of vererving gaat de waarde van de onderneming over in andere handen zonder betaling door de verkrijger en dan is er schenk- of erfbelasting verschuldigd. Om te voorkomen dat de te betalen belasting een te grote last zou zijn, heeft de fiscus enkele faciliteiten, de bedrijfsopvolgingsregeling (BOR), in het leven geroepen op grond waarvan een vrijstelling dan wel uitstel van betaling kan worden verkregen.

Politieke signalen die duiden op een wijziging

Al langer gaan er stemmen op om deze faciliteiten in te perken. Zo zou de regeling een te groot voordeel bieden aan de overnemende generatie. Inmiddels lijkt het Ministerie van Financiën het proces van inperking in gang te hebben gezet. Op de gepubliceerde ombuigingslijst, in aanloop naar de verkiezingen in maart 2017, staat namelijk vermeld ‘Afschaffen  bedrijfsopvolgingsregeling successiewet’ en ‘Afschaffen doorschuifregelingen in de inkomstenbelasting’. Vaak is publicatie op deze lijst een belangrijk signaal dat wetgeving in de nabije toekomst aangepast gaat worden. Dat er de volgende kabinetsperiode op dit gebied stappen gezet zullen worden is dan ook zeer aannemelijk.

Tijdige voorbereiding

Voor ondernemers die nog gebruik willen maken van deze faciliteiten is het daarom raadzaam niet lang meer te wachten met het in gang zetten van het overdrachtstraject.

Onze ervaring leert dat het gehele proces geruime tijd in beslag neemt. Naast veelvuldig overleg, met zowel de opvolger als de niet opvolgende familieleden, is de bepaling van de te hanteren prijs van belang. In geval van benutting van de faciliteit dient een prijs te worden vastgelegd die, bij voorkeur, vooraf is afgestemd met de Belastingdienst.

Gezien het belang (de vrijstelling kan oplopen tot ruim boven € 1 miljoen) is het advies dan ook werk te gaan maken van de opvolging, indien u uw onderneming binnen enkele jaren wenst over te dragen.

Met drie van de vier dagen uitverkocht en 40 procent meer aandacht voor het evenement op social media was de 68ste editie van het CHIO Rotterdam eind juni een groot succes. Het oudste topsportevenement van Rotterdam behoorde voor een groot deel van de internationale top van de hippische wereld tot een belangrijk deel van ‘the Road to Rio’.

Daarom was het deelnemersveld nog sterker dan normaal, vertelt algemeen directeur Jan de Mooij. Rondom die topsportsetting was het ook weer prima zakendoen.

“Er zijn weer veel nieuwe contacten gelegd en bestaande relaties onderhouden rondom de ring. De hele BV Nederland ontmoet elkaar hier tijdens het CHIO Rotterdam. Met de KLM Open en het ABN AMRO World Tennis Tournament behoren wij tot de drie grootste hospitality evenementen van Nederland. We ontvingen 50.000 bezoekers, waarvan 30.000 genodigden via onze sponsors. Er zijn ongeveer 300 bedrijven aan ons verbonden, van multinationals tot aan kleinere organisaties in de meest uiteenlopende branches. En in onze China Executive Lounge ontvingen we tijdens de afgelopen editie 80 mensen uit de top van het Chinese bedrijfsleven. Chinezen gebruiken de paardensport heel erg als economisch uithangbord. Ze zijn erg gevoelig voor sfeer en omgangsvormen en waren onder de indruk van de omgang met iedereen gedurende de vier dagen.” De Mooij blikt met een tevreden gevoel terug, maar benadrukt dat groei op zich geen doel is. “Het sprookje wordt groter en groter, maar dat is eigenlijk niet de belangrijkste ambitie. Slimmer en beter worden: een SMART CHIO Rotterdam, dat is vooral de doelstelling. Op het gebied van media, logistiek en integrale gebiedsontwikkeling in het Kralingse Bos zijn bijvoorbeeld nog stappen te maken. Dat willen we de komende jaren finetunen.”

Met 122 ruiters en 230 paarden uit 20 landen als deelnemers aan de meest recente editie van het CHIO Rotterdam wordt het internationale aspect van de paardensport meteen tastbaar. “In het verlengde daarvan hebben wij mondiale ambities. Het CHIO Rotterdam organiseerde zeven keer eerder een EK en in 2019 willen wij dat weer. Niet, zoals in het verleden, op één onderdeel. Nee, we zetten in op drie disciplines: springen, dressuur en para-dressuur. In Lausanne presenteren wij binnenkort onze plannen. Natuurlijk is er concurrentie vanuit andere landen, maar ik geloof heel erg in onze kansen. Zeker omdat we zo ambitieus zijn om onze pijlen op drie disciplines met aansprekende side-events te richten. In november vindt de toewijzing plaats.” Tot die tijd is het niet afwachten, maar in volle vaart vooruit. Zeker ook voor De Mooij, die het algemeen directeurschap van het CHIO Rotterdam combineert met zijn eigen onderneming HERMON Erfgoed, een herontwikkelaar van Rijksmonumenten. Min of meer twee fulltime banen. “Hoe ik dat volhoud? Door een goede conditie, hard werken en een beperkt aantal uurtjes nachtrust. Natuurlijk is het aanpoten, maar beide functies leveren ook veel energie op. Ik voer mijn werk uit op de twee mooiste plekken van Nederland. HERMON Erfgoed is namelijk gevestigd in Slot Zeist, wat natuurlijk een prachtige omgeving is. En de Grandstand in het Kralingse Bos is dat als uitvalsbasis van het CHIO Rotterdam natuurlijk net zo.” Daarom heeft De Mooij nog geen seconde spijt gehad van zijn ‘ja’ in 2014 op de vraag vanuit het CHIO-bestuur om de algemeen directeur te worden. “Ik was van 2011 tot aan dat moment bestuurslid Commerciële Zaken. De functie van algemeen directeur bestond nog niet, maar we vonden dat die er moest komen. Het bleek echter lastig om iemand binnen de profielschets te vinden. Vrij snel erna werd ik ook gevraagd om algemeen directeur te worden van de Hippische Alliantie Rotterdam, een organisatorische samenwerking tussen het CHIO Rotterdam (topsport), de Sociëteit gevestigd in de Rotterdamsche Manège ‘De Jockey Club’ (breedtesport) en Rijvereniging De Hazelaar (aangepaste sport). Een ondernemer en bruggenbouwer met affiniteit met paardensport: zo iemand zochten de besturen. In Zeist kom ik de gehele dag in aanraking met vermogende mensen die vaak op landgoederen en kastelen wonen. Die twee werelden van HERMON Erfgoed en het CHIO Rotterdam matchen perfect met elkaar.”

De Richard Krajicek van het CHIO Rotterdam heeft op vele fronten een verbindende functie. Tussen zijn bedrijven, topsport en breedtesport, de stad Rotterdam en het CHIO Rotterdam, nationale en internationale bedrijven en de mainport en de greenport. “De komende jaren zullen er alleen maar nog meer interessante kruisbestuivingen, slimme allianties en samenwerkingen ontstaan.”

Wethouder Bert van de Burgt is met pensioen. Van de Burgt nam op 6 juli op bijzondere wijze afscheid als wethouder in Dordrecht, welke functie hij vijf jaar vervulde.

In deze periode was de bijzonder betrokken wethouder tevens lid van het Drechtstedenbestuur. Hij was als wethouder verantwoordelijk voor de portefeuilles Sociale Zaken, Onderwijs, Arbeidsmarktbeleid, Nieuwe Dordtse Biesbosch en begraafplaatsen. Ook was hij voorzitter van het bestuur van Drechtwerk.

De grootste uitdagingen in zijn portefeuille waren de invoering van de Participatiewet, de decentralisatie van de onderwijshuisvesting, de uitvoering van het project Nieuwe Dordtse Biesbosch, het creëren van banen voor de onderkant van de arbeidsmarkt in de regio en een betere aansluiting van het onderwijs op de arbeidsmarkt in de Drechtsteden.

Bert van de Burgt was een bestuurder die vooral veel aandacht had voor de sociale kant van de samenleving. Hij stond bekend om zijn kennis van, en betrokkenheid bij, het onderwijs en vanwege zijn grote netwerk met scholen, maatschappelijke instellingen, kerken, hulpverleners en bedrijven. Hij zette zich met veel passie in voor mensen aan de onderkant van de arbeidsmarkt; sinds de start van Baanbrekend en de invoering van participatieplekken begin vorig jaar zijn duizenden mensen in onze regio aan de slag gegaan. Hij is trots op wat onderwijs, bedrijven en gemeente hebben bereikt in het techniekonderwijs in de Duurzaamheidsfabriek. Het promoten, leren en werken in techniek stimuleerde hij krachtig. Afgelopen jaar ontving de gemeente Dordrecht de titel ‘Onderwijsstad van het Jaar’.

Van de Burgt kwam uit het onderwijs

Voordat hij wethouder werd, werkte Van de Burgt 37 jaar in het onderwijs. Van de Burgt was directeur van diverse scholen, zowel in Dordrecht als in Rotterdam. Ook was hij eerder commissie- en raadslid voor het CDA.

Peter Heijkoop opvolger van Bert van de Burgt

Op 6 juli nam de gemeenteraad op feestelijke wijze afscheid van de bijzonder betrokken en sympathieke wethouder. Van de Burgt had de raad al eerder gemeld met pensioen te zullen gaan. In zijn plaats heeft de raad Peter Heijkoop benoemd als nieuwe wethouder in het college.

Bert van de Burgt gaat verder als raadslid en zal de CDA-fractie voorzitten.

Mini-symposium

Ter ere van het afscheid van Bert van de Burgt werd aansluitend aan de bijzondere raadsvergadering een mini-symposium gehouden in het Stadhuis over bouwen aan de toekomst.

Inleiders waren onder meer Jantine Kriens (Lid RvC BNG Bank en Inspectie van het Onderwijs), Michiel van der Vlies (Bestuurder MEE Plus Groep en Lid Raad van Toezicht Stichting Christelijk Voortgezet Onderwijs Alblasserwaard, Vijfheerenlanden) en burgemeester Arno Brok. Tot slot bedankte Bert van de Burgt de inleiders als ook een ieder waarmee hij heeft samengewerkt in de afgelopen jaren. Dat deed hij uiteraard op zijn eigen wijze. Hij gebruikte onder meer een voorbeeld van een leraar dat hij deelde met leerlingen. Deze leraar wilde de leerlingen iets laten zien. Hij nam een grote glazen vaas en vulde deze met sinaasappels. De vaas was vol, daar waren de leerlingen het over eens. Maar vervolgens nam hij kleine kiezels en die werden toegevoegd. Hij vroeg de leerlingen opnieuw of de vaas nu vol was? De kinderen aarzelden. De vaas kon nog verder worden gevuld, namelijk met zand. Nu dachten de kinderen dat de vaas wel vol was. Maar de leraar pakte een kan water en goot die ook nog in de vaas. Nu was de vaas wel vol. Andersom was het niet gelukt!

Na een langdurig en verdiend applaus was het tijd voor een sfeervolle receptie. Zo werd er op bijzondere wijze afscheid genomen van een bijzondere wethouder.