Partnernieuws

Agri Food en eigendom: zo gewonnen, zo geronnen?!

842
Pieter

Agri Food is een dynamische sector, waarin wordt geteeld, gefokt, gekweekt en natuurlijk gehandeld. Dat de eigendom wisselt binnen de productieketen ligt min of meer voor de hand. Maar de overgang van eigendom volgt niet per se het ritme van koop en verkoop. Zo kan eigendom ook overgaan zonder dat de bedoeling van partijen daarop gericht hoefde te zijn – zoals bij ‘natrekking’ en “vermenging” – en terwijl het product binnen de productieketen gewoon op zijn plaats blijft, zoals bij “zaaksvorming’. Deze wijzen van eigendomsovergang zijn wars van onze intenties en kunnen daarom vervelend uitpakken voor wie zich laat verrassen.

De sleutel is voorbereiding. Hierna volgen twee praktijkvoorbeelden en een kort woord van advies, ter afsluiting.

Natrekking

De bank verkrijgt een recht van hypotheek op een perceel tuinland met bedrijfsruimte en glasopstanden van een kwekerij en oefent dit recht uit nadat het faillissement van de kwekerij is uitgesproken. Een ingebouwd teeltsysteem met een waarde van € 212.000,- wordt door de bank mee-verkocht, mede omdat het na verwijdering uit de kas nog slechts een oud-ijzerwaarde zou hebben van circa € 20.000,-.

Helaas voor de bank is de marktwaarde van het teeltsysteem niet zozeer doorslaggevend, als wel de vraag of het systeem uit de kas kan worden verwijderd zonder beschadiging van betekenis. Omdat het enkel in “hanteerbare stukken’ zagen van de teeltgoten geen noemenswaardige beschadiging oplevert – aldus de rechtbank – strekt het hypotheekrecht op de kas zich niet mede uit tot het teeltsysteem.

Vermenging / Zaaksvorming

Een varkenshouderij vestigt pandrechten op haar zevenduizend biggen en varkens ten behoeve van haar voerleverancier, waarna zich ook een fokker en een handelaar als rechthebbende melden, beiden op basis van een ander eigendomsvoorbehoud elders in de productieketen. De voerleverancier houdt vol dat eventuele eigendomsvoorbehouden van fokker of handelaar zijn vervallen omdat (a) de dieren door samenvoeging met voer en water door de varkenshouderij tot nieuwe zaken zijn omgevormd en (b) de “voorbehouden’ varkens en biggen vermengd zijn geraakt met andere – verpande – varkens.

Helaas voor de voerleverancier stelt de rechtbank vast dat de biggen zo’n twee dagen na hun geboorte een uniek bedrijfsnummer ontvangen, als oormerk. Daarmee krijgen de dieren een eigen identiteit en dus bleven zij individueel aanwijsbaar, met als gevolg dat eventuele eigendomsvoorbehouden van fokker en handelaar niet zijn vervallen door de vermenging met andere biggen en varkens, noch door het afmesten van die biggen tot slachtrijpe varkens.

Kort woord van advies

De gevolgen van natrekking, vermenging en zaaksvorming kunnen niet contractueel worden uitgesloten. Wat kunt u doen om toch zoveel mogelijk boter bij de vis te bewerkstelligen? Een verlengd/verbreed/doorlopend eigendomsvoorbehoud kan worden aangevuld met bijvoorbeeld bevoorschotting, betaalgaranties en borgstellingen. Ontbreken deze voorzorgsmaatregelen op het moment van de waarheid, dan kan doorgaans de schade nog worden beperkt door het recht van reclame en van retentie in te roepen. Dit moet dan wel snel gebeuren, want de termijnen zijn kort. Op elk moment kijken we graag met u mee.

Pieter Frölich
Advocaat bij Van den Herik & Verhulst Advocaten N.V.