Herik & Verhulst
In een testament kan erflater één of meer personen benoemen met een bepaalde functie. De meest voorkomende functies zijn die van executeur en bewindvoerder. De executeur heeft als taak om de boedelbeschrijving op te stellen, om de nalatenschap te beheren en om bepaalde kosten en schulden te voldoen. De executeur mag ook goederen verkopen om schulden te betalen. Zolang de executeur in functie is, kunnen de erfgenamen geen goederen van de nalatenschap verkopen of verdelen, tenzij de executeur daarmee instemt. De bewindvoerder heeft als taak om het vermogen van één of meer (minderjarige) erfgenamen te beheren totdat zij (meestal) een bepaalde leeftijd hebben bereikt. Die erfgenaam kan (goederen in) zijn erfdeel niet verkopen. Zowel de executeur als de bewindvoerder mogen de nalatenschap niet verdelen, al gebeurt dat wel regelmatig. Dat is begrijpelijk omdat de executeur goed op de hoogte is van de goederen die in de nalatenschap vallen.
De erflater kan in het testament echter ook een executeur-afwikkelingsbewindvoerder benoemen. Deze heeft dezelfde taken als de executeur, maar mag de nalatenschap ook verdelen en is daarmee niet afhankelijk van de erfgenamen. Dat brengt grote vrijheid maar ook een grote verantwoordelijkheid met zich mee. Bij het verdelen van de nalatenschap moet de executeur-afwikkelingsbewindvoerder rekening houden met de belangen van de erfgenamen. Als die belangen worden geschaad, kan de executeur-afwikkelingsbewindvoerder aansprakelijk zijn voor de geleden schade van één of meer erfgenamen.
Aan de hand van een recente uitspraak van het Gerechtshof ´s-Hertogenbosch volgt uit het navolgende voorbeeld op grond waarvan de aansprakelijkheid kan worden vastgesteld. Stel: er zijn vier erfgenamen en een executeur-afwikkelingsbewindvoerder (tevens erfgenaam) in een nalatenschap. In de nalatenschap valt de woning van erflater. Eén van de erfgenamen wil de woning kopen. De executeur-afwikkelingsbewindvoerder spreekt met de erfgenaam af dat deze de woning voor € 200.000,– overneemt, zonder dat de waarde van de woning door een taxateur is vastgesteld. Nadat de woning is geleverd aan de erfgenamen maken de andere erfgenamen daar bezwaar tegen en stellen en bewijzen dat de woning € 250.000,– waard was. Omdat de executeur-afwikkelingsbewindvoerder onvoldoende rekening heeft gehouden met de belangen van de andere erfgenamen en niet met hen heeft overlegd over de waarde van de woning, is de executeur-afwikkelingsbewindvoerder aansprakelijk voor de schade die de andere erfgenamen hebben geleden. De executeur-afwikkelingsbewindvoerder moet € 50.000,– betalen aan de andere erfgenamen.
Om problemen bij de afwikkeling en verdeling van een nalatenschap mogelijk te voorkomen kan in een testament een executeur-afwikkelingsbewindvoerder worden benoemd. De executeur-afwikkelingsbewindvoerder doet er goed aan om deskundigen in te schakelen voor de waardering van goederen, zodat problemen mogelijk worden voorkomen. De executeur-afwikkelingsbewindvoerder doet er ook goed aan om zich te laten adviseren en ondersteunen door een advocaat-erfrechtspecialist.
