Overig

De Coöperatie

579

Onlangs verscheen in de Volkskrant een klein, weggeschoven artikeltje over de verdubbeling van het aantal coöperaties in Nederland in het afgelopen decennium. Deze sterke groei kan te maken hebben met de fiscale voordelen die een coöperatie in internationale structuren kan bieden. Een link naar de Panama Papers is daarbij gemakkelijk gemaakt.

De Nationale Coöperatieve Raad (NCR) noemt het beeld van het gebruik van de coöperatie voor fiscale doeleinden ‘oneigenlijk’. Volgens NCR is de bedoeling van een coöperatie juist “tezamen sterker staan”. Die bedoeling ligt besloten in de aard van de coöperatie.

Feit is in ieder geval dat er momenteel meer dan 8.000 coöperaties zijn ingeschreven (waaronder grote ondernemingen als de Rabobank, FrieslandCampina en VGZ). Daarnaast zijn er steeds meer buitenlandse concerns, waaronder Huawi Technologies en Gazprom, die in Nederland een coöperatie hebben opgericht. Ook ziet men steeds meer (inter)nationale joint-ventures die vorm krijgen in een coöperatie.

De coöperatie sluit bij sommige samenwerkingsverbanden beter aan bij de wensen van de betrokken partijen dan de veel gebruikte BV, desondanks blijft de coöperatie bij joint-ventures een vreemde eend in de bijt. Graag ga ik hier in op enkele bijzonderheden of aandachtspunten van de coöperatie.

Flexibiliteit

De bedrijfsvoering van een coöperatie moet zijn gericht op het behalen van voordeel voor haar leden. Dat doet de coöperatie door overeenkomsten te sluiten met haar leden (bijvoorbeeld inkoop van door haar leden gewonnen grondstoffen) en, ten behoeve van haar leden, met derden (bijvoorbeeld verkoop van door de coöperatie verwerkte grondstoffen aan eindgebruikers).

Ten aanzien van de statuten van een coöperatie en de inhoud van de overeenkomsten tussen de coöperatie en haar leden bestaat een grote mate van inrichtingsvrijheid. Dit maakt de coöperatie een flexibel instrument, waarmee goed kan worden aangesloten bij de wensen van de betrokken partijen. Die flexibiliteit komt zeker van pas bij samenwerkingsverbanden tussen verschillende type leden (bijvoorbeeld wetenschappers, producenten, financiers en overheden), die met elkaar wensen samen te werken en een gemeenschappelijk doel nastreven.

Belangen leden vs belangen coöperatie

De belangen van de leden hebben binnen een coöperatie een grotere rol dan de belangen van aandeelhouders bij een BV. Gezegd wordt wel dat het bestuur van de coöperatie zich bij haar bedrijfsvoering meer moet laten leiden door het belang van de leden. Dat kan bij het aangaan van een samenwerkingsverband erg prettig zijn.

Toe- en uittreding van leden

Toe- en uittreding van leden is bij de coöperatie over het algemeen erg eenvoudig. Dit kan als nadeel worden gezien, bijvoorbeeld als partijen vooral in elkaar zijn geïnteresseerd of elkaar nodig hebben. In die gevallen kunnen er (in beperkte mate) mechanismes worden ingebouwd die toetreding en uittreding minder makkelijk maken. Denk hierbij aan kwaliteitseisen waar een lid bij toetreding aan moet voldoen of het betalen van uittreedfees indien een lid binnen een bepaalde periode uittreedt.

Kort en goed

Denk bij het aangaan van een joint-venture ook eens out of the box. Vanwege haar flexibiliteit en ledenbetrokkenheid is de coöperatie een mooi alternatief!