Waarom en in welke mate is de regio Drechtsteden voor bedrijven een aantrekkelijke uitvalsbasis? Is investeren in duurzaamheid voor gebouweigenaren interessant genoeg? Zijn bestemmingsplannen te vaak onnodig dichtgetimmerd? Op deze en andere vastgoedgerelateerde vragen gingen Hans van Andel, vastgoedadviseur bij Waltmann Bedrijfshuisvesting, Jan Brand, directeur Brand BBA|BBA Architecten, John Zandbergen, directeur – makelaar/registertaxateur bij Van Vliet bedrijfsmakelaars en taxateurs, Wim de Jong, directeur van JW Bouwmanagement en Joost Weeda, sr. investment manager bij DEAL! Drecht Cities dieper in tijdens een rondetafelgesprek in ’t Bouwhuys.
Allereerst kwam het onderwerp samenwerking ter sprake. “Ik merk dat we in de Drechtsteden niet alleen práten over samenwerking, maar er ook echt mee bezig zijn. Het gebied vormt steeds meer één geheel, in plaats van dat partijen het vooral zien als losse gemeenten. Ik vind die gemeentegrensoverschrijdende houding positief,” aldus Brand. Zandbergen bespeurt ook meer saamhorigheid. “Het gebeurt minder vaak dat iedereen samen aan tafel zit om het over krachtenbundeling te hebben, maar vervolgens na een vergadering weer stoïcijns het eigen pad kiest.” Brand: “Samenwerking is goed, mits maar duidelijk blijft wie waarvoor verantwoordelijk is. Zeker bij nieuw onroerend goed krijgt een ondernemer veel voor zijn kiezen. Die moet dan niet van het kastje naar de muur worden gestuurd, maar zo snel mogelijk voor het juiste loket staan.” Een vrij nieuw initiatief als DEAL! Drecht Cities kan daarin nog stappen maken, zegt Zandbergen. “Wij krijgen vaak zoekvragen. Zodra daar informatie op aangeleverd wordt, krijgen we zelden tot nooit een terugkoppeling.” Weeda: “Het nieuwe acquisitieteam van DEAL! is sinds september werkzaam voor de organisatie en ik kan zeggen dat we hard bezig zijn met dit onderwerp. Er werd zoveel uitgezet, dat klanten soms meer dan tien locaties voor hun kiezen kregen. Dat is vrijwel nooit gewenst. Daarom stellen we nu gerichtere vragen aan makelaars, om klanten vervolgens een shortlist van drie of vier interessante opties voor te leggen.” Brand: “Ik denk dat DEAL! Drecht Cities alleen van de grond kan komen wanneer ook, zij het op een op een integere wijze, gebruik wordt gemaakt van het zorgvuldig delen van kennis van makelaars in de regio. Als dat inzicht er nu is, stemt mij dat optimistisch.”
Zijn de Drechtsteden aantrekkelijk genoeg voor bedrijven om zich er te vestigen? Van Andel: “Zeker. De centrale ligging tussen Rotterdam, Antwerpen en het Ruhrgebied is een pré. Wie zich hier van buitenaf vestigt, is daarnaast over het algemeen positief verrast over het ondernemersklimaat. In de Drechtsteden heeft men een goed arbeidsethos, worden de mouwen op zijn Rotterdams opgerold en doen we over het algemeen gewoon normaal. Mede door die houding zijn er in de Drechtste den ook in crisistijd relatief weinig faillissementen geweest.” Zandbergen: “De meeste vraag komt uit het gebied zelf. Verplaatsingen van multinationals zijn zeer beperkt. Het persoonlijke verhaal speelt daarbij natuurlijk een rol. Ga je als bedrijf meer dan 30 kilometer verhuizen? Dan raak je zonder twijfel een deel van je personeel kwijt. De vraag is of je die openstaande vacatures vervolgens weer kan invullen met professionals die net zo vakkundig zijn. In bepaalde sectoren is dat heel lastig.”
Toen het vraagstuk duurzaamheid op tafel kwam, was Brand stellig: “Die kwestie is bij ondernemers nog niet echt geland.” Zandbergen is genuanceerder. “Ik zie een tweedeling. Multinationals gaan er in mee omdat het ze van hogerhand wordt opgelegd. Binnen het MKB is dat niet zo aan de orde. Daar gelden andere wetten. Zij willen er onder de streep iets aan overhouden. Het is financieel gedreven. ‘Heb ik er op de korte termijn geen voordeel van, dan laat ik het aan me voorbijgaan’, is een beetje de heersende gedachte.” De Jong: “Wat is dan de oplossing om een MKB-ondernemer verder te laten kijken dan zijn neus lang is?” Als antwoord wordt door Zandbergen geopperd dat gemeenten daar een rol in kunnen spelen. Als voorbeeld noemt hij de gronduitgiften op Cornelisland, het nieuwste in ontwikkeling zijnde bedrijventerrein in Ridderkerk. “Op kosten van de gemeente krijgen ondernemers die zich daar vestigen advies over hoe ze geld kunnen besparen door verduurzaming. Een bureau maakt aan de hand van allerlei gegevens een rapport op. Ieder bedrijf is vrij om te bepalen of er iets met de uitkomsten en suggesties wordt gedaan, maar het zorgt in ieder geval voor een stukje bewustwording. Ook als het gaat om subsidies.” De Jong: “De overheid zou duurzaamheid breder onder de aandacht moeten brengen bij ondernemers. Naast fiscaal voordeel zouden extra beloningen bij duurzame prestaties ingevoerd kunnen worden.” Brand: “Momenteel worden de initiële kosten door ondernemers als belangrijkste punt gezien. De eenmalige investering nu wordt niet afgezet tegen de kostenbesparing in de 20 jaar daarna. Daar wringt het.” Weeda: “Eens, ondernemers binnen het MKB gaan pas over tot een duurzaamheidsinvestering wanneer ze er zeker van zijn dat het op korte termijn iets oplevert. Een tool die momenteel door gemeenten wordt gebruikt is de Milieubarometer van Stimular. Hiermee krijgt een bedrijf direct te zien waar hun milieuwinst zit, bijvoorbeeld ten opzichte van het branchegemiddelde.” Zandbergen: “Als wij onderhandelingen voeren over kantoorruimte staat eigenlijk altijd de prijs per vierkante meter centraal. Over servicekosten gaat het eigenlijk nooit. Dat is een rare tegenstrijdigheid. Kun je flink besparen op energieverbruik, dan levert dat onder de streep veel meer op dan die één of twee euro die je wellicht afpraat van de prijs per vierkante meter.” Volgens Van Andel is die gedachtekronkel wel te verklaren. “Ondernemers komen elkaar natuurlijk tegen. Op een borrel gaat het over de prijs die zij per meter betaald hebben voor dat nieuwe pand. Nooit over de servicekosten.” De Jong: “We moeten misschien met elkaar ook een beetje geduld hebben als het gaat om duurzaamheid. Vele bedrijven hebben maar net het hoofd boven water weten te houden gedurende de crisis en krabbelen langzaam weer op. Dan is het ook niet zo gek dat er nog niet heel veel focus op duurzaamheid is, net zo min als budget.”
Een kritiekpunt van Zandbergen is dat bestemmingsplannen te vaak onnodig dichtgetimmerd zitten, wat flexibiliteit belemmert. “Er is te weinig ruimte voor kleine aanpassingen. Dat is eenvoudig op voorhand op te lossen door er in ieder geval vrijstellingsbevoegdheden in aan te brengen. Ik vind dat die ruimte er moet zijn om zonder lang procederen iets aan te passen.” Van Andel: “In Nederland hebben we best veel goed voor elkaar, maar we moeten niet doorslaan. We bakenen nu onnodig dingen af. Dat is zonde.” Gelukkig gaat er ook veel wel goed. Door de herontwikkeling van de Spuiboulevard is de leegstand daar bijvoorbeeld aardig teruggedrongen en er is een Economic Board voor de Drechtsteden in het leven geroepen. Weeda: “Wij hebben veel vertrouwen in de Economic Board en het ontstaan van een positieve dialoog tussen de overheid en het bedrijfsleven. Daarnaast zetten we in op een intensivering in de samenwerking met het Havenbedrijf Rotterdam.” En op het Stationspark in Slie-drecht is het, als ander mooi voorbeeld van een positieve ontwikkeling, toegestaan om ook opslagruimte als magazijn met kantoorachtige uitstraling neer te zetten. Tel daarbij op dat er steeds meer onderlinge samenwerkingsverbanden komen en de conclusie aan tafel luidt: in de Drechtsteden zit je goed!
De bedrijven aan tafel
De regio Drechtsteden wordt sinds enkele maanden als ‘Drecht Cities Maritime Delta’ aan het internationale bedrijfsleven gepresenteerd. De campagne heeft tot doel de regio te profileren als gunstige vestigingsplaats voor internationale bedrijven op het gebied van maritieme techniek en logistiek. De campagne wordt gevoerd door DEAL! Drecht Cities, een gezamenlijk initiatief van de Drechtsteden met de Regionale Ontwikkelingsmaatschappij Drechtsteden (ROM-D). DEAL! ondersteunt en adviseert bij vestiging en uitbreiding van bedrijven in de regio.
JW Bouwmanagement
JW Bouwmanagement is het bedrijf van Wim de Jong. Als zelfstandig bouwmanager is hij de laatste tijd vooral met duurzaam bouwen bezig. “Het is een must voor steeds meer bedrijven om duurzaam te gaan ontwikkelen.” Bouwen betekent sowieso veel organiseer- en regelwerk. Dat neemt JW Bouwmanagement klanten graag uit handen. Het coördineren van de werkzaamheden en het contact onderhouden met leveranciers, aannemers en uitvoerders: daar is JW Bouwmanagement sterk in. Opdrachtgevers zijn onder meer projectontwikkelaars, woningbouwverenigingen, gemeenten, particuliere opdrachtgevers en zorginstellingen.
Van Vliet bedrijfsmakelaars & adviseurs
‘Wij verhuren of verkopen geen bedrijfsobjecten; wij bieden kansen voor ondernemers’ is het credo van Van Vliet bedrijfsmakelaars & adviseurs. Bij Van Vliet vindt u 14 gedreven professionals die vaak al lange tijd bij het bedrijf werken en dus over een flinke dosis ervaring beschikken, zeker waar dat het gebied tussen de zuidzijde van Rotterdam en Gorinchem betreft. Wat uw wens op het gebied van bedrijfsmatig onroerend goed ook is, Van Vliet gaat altijd net even verder om de ideale oplossing te vinden. Het dienstenpakket van Van Vliet is breed. Valt het onder de noemer ‘commercieel vastgoed’, dan weet Van Vliet er raad mee.
Brand BBA I BBA Architecten
Brand BBA I BBA Architecten bestaat 25 jaar. Het veelzijdige architectenbureau is werkzaam in een groot aantal sectoren: woningbouw, utiliteitsbouw, bedrijfspanden, kantoren, restauratie, onderwijs, sport, gezondheid en wellness & spa. Door deze brede orderportefeuille beschikt de organisatie over een verscheidenheid aan kennis en informatie die ingezet kan worden binnen de verschillende branches. De voornaamste doelgroepen zijn met name bedrijven, projectontwikkelaars en particulieren.
Waltmann Bedrijfshuisvesting
Waltmann Bedrijfshuisvesting is bedrijfsmakelaar en register taxateur van commercieel vastgoed, met een vestiging in Dordrecht en een vestiging in Sliedrecht. Waltmann Bedrijfshuisvesting bemiddelt actief tussen verkoper en koper en tussen verhuurder en huurder. De organisatie heeft de kennis en expertise in huis om te adviseren op het gebied van huisvesting in bedrijfsobjecten als winkelpanden, kantoorruimten, woonwerkeenheden en bedrijfshallen. Een gerichte aanpak en actieve houding kenmerken Waltmann Bedrijfshuisvesting.