Werkgevers nemen in de arbeidsovereenkomst wel eens een ontbindende voorwaarde op. Een voorbeeld daarvan is een bepaling die inhoudt dat het dienstverband eindigt indien het de werknemer niet lukt binnen twee jaar een bepaald diploma te behalen. Het opnemen van een ontbindende voorwaarde heeft voor de werkgever veel voordelen. De arbeidsovereenkomst eindigt namelijk van rechtswege bij vervulling van die voorwaarde. De werkgever hoeft dan geen ontslagvergunning aan te vragen of de kantonrechter om ontbinding te verzoeken. Het intreden van een ontbindende voorwaarde heeft voor de werknemer echter ernstige gevolgen, omdat hij direct zijn baan verliest en geen ontslagbescherming geniet. Onder welke omstandigheden is een ontbindende voorwaarde in de arbeidsovereenkomst toelaatbaar?
Een ontbindende voorwaarde waardoor de arbeidsovereenkomst van rechtswege eindigt wegens het in het huwelijk treden of het aangaan van een geregistreerd partnerschap evenals zwangerschap of bevalling van de werknemer is door de wet verboden. Andere ontbindende voorwaarden zijn niet uitgesloten, maar er zijn wel (strenge) criteria waaraan ze moeten voldoen, willen ze toelaatbaar zijn.
De ontbindende voorwaarde mag niet in strijd zijn met het gesloten stelsel van het ontslagrecht. Bepaalde opzegverboden mogen niet worden doorkruist. Zo genieten zieke werknemers extra bescherming. Een ontbindende voorwaarde die stelt dat de arbeidsovereenkomst eindigt wanneer een werknemer ziek wordt, is dus niet rechtsgeldig.
Ook geldt dat naarmate de werkgever meer invloed heeft kunnen (laten) uitoefenen op de vervulling van de voorwaarde, een beroep op de voorwaarde minder snel zal slagen. Zo mag de werkgever niet degene zijn die bepaalt of een werknemer een bepaald vereist diploma daadwerkelijk behaalt. Door het niet verlenen van het vereiste diploma zou hij er namelijk voor kunnen zorgen dat de voorwaarde in vervulling gaat.
Tot slot speelt de vraag of de arbeidsovereenkomst na het intreden van de voorwaarde inhoudsloos is geworden een rol. De arbeidsovereenkomst met een chirurg wiens toegang tot het ziekenhuis wordt ontzegd, heeft weinig inhoud meer, omdat hij zijn werkzaamheden niet meer kan verrichten in de operatiekamer. In dat geval mag dus een ontbindende voorwaarde worden opgenomen.
De rechtspraak heeft zich al regelmatig gebogen over de rechtsgeldigheid van de ontbindende voorwaarde in een arbeidsovereenkomst. Vast staat dat de hiervoor genoemde criteria gezamenlijk moeten worden bekeken, zonder dat één op zichzelf de doorslag geeft. Bij het opnemen van een ontbindende voorwaarde in de arbeidsovereenkomst is het dus zinvol om met deze criteria rekening te houden en de voorwaarde zorgvuldig te formuleren.
