Als we sceptici geloven dan zit de economie volledig op slot en zijn er legio sectoren die in bijzonder zwaar weer verkeren. En dat zal voorlopig ook wel zo blijven. Optimisten daarentegen zien altijd lichtpuntjes. Hoe je het ook wendt of keert, de tijd waarin we leven is weerbarstig. De huidige economische situatie wordt gekenmerkt als onzeker en dat geldt tevens voor de vastgoedwereld.
Vraag is, zit de vastgoedmarkt op slot of zijn er ook positieve ontwikkelingen te melden? Onlangs verschenen er onder de naam ‘Sprekende Cijfers’ twee rapporten van Dynamis Vastgoedconsultants en Makelaars, actief in 24 regio’s in Nederland. Het eerste rapport beschrijft de ontwikkeling van de Bedrijfsruimtemarkt in Nederland over de periode 1 juli 2011 tot en met 1 juli 2012 en het tweede rapport gaat over de ontwikkeling van de Kantorenmarkten over het derde kwartaal van 2012. Uit deze rapporten blijkt dat er wel degelijk positieve ontwikkelingen zijn. Een bijzondere ontwikkeling zien we bijvoorbeeld in de kantorenmarkt, waar transformaties plaatsvinden van kantoorgebouwen tot studentenhotels.
Bedrijfsruimtemarkt positief gestemd
De bedrijfsruimtemarkt is dit jaar opnieuw positief gestemd, zo blijkt uit het rapport van Dynamis, waar Ooms in Rotterdam deel van uit maakt. Sinds juli 2011 is er sprake van een toename van het transactievolume ten opzichte van het voorgaande jaar. Daarnaast vertoonde het aanbod een minder sterke stijging dan in de jaren hiervoor. In het afgelopen jaar is het transactievolume gestegen en is het aanbod in een kleine mate toegenomen. Het blijft echter zeer de vraag of er sprake is van een blijvend herstel.
Aanbod Bedrijfsruimte
Binnen de 24 Dynamis regio’s wordt op 1 juli 2012 in totaal 4,9 miljoen vierkante meter bedrijfsruimte aangeboden. Daarmee is sprake van een stijging in het aanbod van 5% ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar. De vier regio’s met het hoogste aanbodcijfer op 1 juli 2012 zijn Amsterdam, Eindhoven, Utrecht en Rotterdam. Rotterdam noteert, als enige van de vier regio’s met het hoogste aanbodcijfer, een daling in het aantal vierkante meters in aanbod. Op 1 juli van dit jaar stond er 410.300 vierkante meter bedrijfsruimte in aanbod. Dit is 13% minder dan het jaar ervoor.
Opname Bedrijfsruimte
Was er in 2011 reeds sprake van licht herstel in het totale transactievolume, in de periode 1 juli 2011 tot 1 juli 2012 heeft dit herstel zich verder doorgezet. In het afgelopen jaar is in totaal 1.619.700 vierkante meter bedrijfsruimte opgenomen, een stijging van 23% ten opzichte van het voorgaande jaar. De opnamestijging is vergelijking met 2011 was 19% met het jaar daarvoor. Binnen de 24 Dynamis regio’s is in de regio Rotterdam het meest opgenomen, 332.800 vierkante meter bedrijfsruimte. In het afgelopen jaar hebben er twee grote transacties, boven de 10.000 vierkante meter, plaatsgevonden in de regio Rotterdam. De grootste transactie van 55.000 vierkante meter heeft ook een bijdrage aan de daling van het aantal vierkante meters in aanbod in Rotterdam. Wederom is Rotterdam de regio waar het meest aantal vierkante meters is opgenomen!
Logistieke Vastgoedmarkt
Het totale transactievolume van logistiek vastgoed in de eerste zes maanden van 2012 bedraagt 291.800 vierkante meter, een stijging van 33% in vergelijking met het laatste half jaar van 2011. In de laatste zes maanden van 2011 is 220.200 vierkante meter logistieke bedrijfsruimte van gebruiker gewisseld. De opnames die hebben plaatsgevonden bestaan voor een aanzienlijk deel uit een aantal grote transacties van PostNL en een grote transactie van 55.000 vierkante meter in Rotterdam.
Beleggers zijn nog steeds op zoek naar ‘nieuw’, goed verhuurd vastgoed op de logistieke hotspots van Nederland. De grootste beleggingstransactie van het afgelopen half jaar was de Lakeside portefeuille, bestaande uit acht objecten op de diverse logistieke knooppunten met een transactievolume van 105 miljoen euro. De Rotterdamse haven heeft te maken met de unieke situatie dat er schaarste is aan hoogwaardig logistiek vastgoed. Sinds het begin van de economische crisis heeft de commodity handel veel van het logistieke aanbod in de Rotterdamse haven opgenomen.
Ontwikkeling Kantorenmarkten
Hoewel opnamen in het derde kwartaal traditioneel gematigd zijn, valt het transactievolume in Q3 van dit jaar extra tegen. In het afgelopen kwartaal zijn landelijk gezien diverse grote kantoorpanden aan de markt onttrokken. In Rotterdam is dat onder meer bijna 9.000 vierkante meter op de Oostzeedijk. Deze voormalige kantoorlocatie wordt getransformeerd tot studentenhotel. Kwalitatieve kantoorruimte is schaars en oude leegstaande kantoorpanden worden herontwikkeld.
Opname kleine metrages neemt verder toe
In het derde kwartaal van dit jaar is aanzienlijk minder kantoorruimte van gebruiker gewisseld. Het totale transactievolume in Nederland in het derde kwartaal bedraagt 161.228 vierkante meter. Daarmee is sprake van een forse daling van maar liefst 30% ten opzichte van dezelfde periode van vorig jaar. Deze daling is echter te verklaren door het ontbreken van enkele grote transacties welke vorig jaar wel in deze periode hebben plaatsgehad. Een toename van het aantal kleine transacties is echter wel van positieve invloed op het totale transactievolume. Overigens is in de 24 Dynamis regio’s sprake van enorme verschillen. Zo vertoont Rotterdam bijvoorbeeld in tegenstelling tot veel andere regio’s een stijging in het transactievolume.
Conclusie kan zijn dat er sprake is van een voorzichtig positieve ontwikkeling in de vastgoedmarkt, maar dat het zeker nog te vroeg is om te spreken van een stabiele positieve ontwikkeling.
Bron:
– Sprekende Cijfers Bedrijfsruimtemarkten 1 juli 2011 – 1 juli 2012 van Dynamis
– Sprekende Cijfers Kantorenmarkten derde kwartaal 2012 van Dynamis
