Banen in de havensector belandden vroeger automatisch bij witte grijze mannen. Volgens het Kenniscentrum Emancipatie Dona Daria, de gemeente Rotterdam en de STC-Group moest dat anders. Dona Daria startte met de gemeente de glossy ‘Haven Vrouwen’ en het STC begon ‘Hoge hakken in de Haven’. Of het aan deze campagnes heeft gelegen, weten de vrouwen niet. Eén ding staat wel vast: het aantal vrouwen in de haven groeit gestaag.
Precieze cijfers zijn er niet, maar dat er een stijgende lijn in het aantal vrouwen in de haven zit, is zeker. Vooral op kantoor zou de verdeling man/vrouw bijna 50/50 zijn. “Zo heb ik de laatste tijd een aantal vrouwen aangenomen voor de functie van VesselTrafficService operator; daarin ga je over de verkeersbegeleiding van schepen via een radarsysteem. Er meldden zich sowieso al veel vrouwen aan, en de vrouwen waren toevallig ook het beste,” aldus Nathalie Backx, recruiter bij het Havenbedrijf Rotterdam. Ook in het onderwijs voor de haven groeit het aantal vrouwen. Hoewel op 1 oktober 2013 163 meiden kozen voor een VMBO of MBO opleiding op het Scheepvaart Transport College, was dat in 2014 alweer 205 en dit jaar zelfs 332. Bij het HBO stegen deze cijfers in 2013 van 63 naar 93 in 2015.
Geschikte kandidaat
De gestage groei schrijven Dona Daria en het STC deels toe aan hun campagnes. “We startten in 2013 met de glossy ‘Haven Vrouwen’,” legt Carola Doğan namens Dona Daria uit. Deze glossy, die begon als een eenmalige uitgave maar nu al drie keer is verschenen, brengt vrouwen die in de haven werken, onder de aandacht. “Zo hadden we op de cover van onze eerste glossy een Turkse meid. Zij werd vervolgens door bedrijven gevraagd om daar te komen werken en werd zo een voorbeeld voor andere meiden.” Ook de STC-Group werkt veel met rolmodellen. “In het kader van ‘Hoge hakken in de haven’ nodigen wij veel meiden van het VMBO bij ons uit om te laten zien dat het oude imago van de haven dat zij hebben, niet meer klopt. Het werk in de haven is niet per se meer zwaar of iets voor mannen. Dat wordt verteld door meiden die al voor een technische opleiding hebben gekozen,” aldus Simonette Kraaij van de STC-Group. Toch speelt de crisis in de gestage groei van havenvrouwen de grootste rol, denkt Nathalie Backx. Ze was twee jaar HR adviseur bij het Havenbedrijf en trok daar een project om meer diversiteit in de haven te bevorderen. Nu is ze corporate recruiter bij hetzelfde bedrijf. “Door de crisis hebben meer meiden gekozen voor een technische opleiding, omdat daar gewoon sneller een baan in te vinden is. Ik denk dat dat harder meespeelt dan dat ze overgehaald zijn met dure campagnes omdat techniek zo leuk zou zijn. Het blijft gewoon vraag en aanbod. Er moeten zich genoeg geschikte vrouwen aanmelden. Vrouwen willen geen baan krijgen omdat ze vrouw zijn, maar omdat ze de geschikte kandidaat zijn.”
Niemand piept ernaar
Ondanks de goede signalen, is het nog geen tijd om te juichen. In het maritieme gedeelte van de haven is nog maar 10% vrouw. Dat heeft een aantal redenen. “Veel meiden weten niet wat je kunt doen in de haven. De Haven is zo’n containerbegrip, dat het niet duidelijk is dat je daar ook laborant of HR medewerker kunt zijn,” aldus Doğan. “Bovendien doen niet veel bedrijven in de haven aan part time werken, wat veel vrouwen willen.” Volgens Backx is het probleem te vinden in de opvoeding. “Het idee dat technische taken voor mannen zijn, wordt ons al heel vroeg ingepeperd. Ik stuur mijn dochter ook naar haar vader toe als haar band geplakt moet worden. Als we op de basisschool en naschoolse opvang meisjes meer technische dingen laten doen, blijft dat beter hangen en zullen ze later sneller voor een technische opleiding kiezen.” Maar ook als meiden voor een technische opleiding kiezen en later een baan in de haven bemachtigen, zullen ze nog tegen problemen aanlopen, stelt Doğan. “Je moet je als vrouw in de haven harder bewijzen dan een man. Je moet ook een weerwoord hebben tegen seksistische opmerkingen.” Backx zette zich jaren in om deze problemen aan te pakken, maar heeft daar in haar nieuwe functie weinig tijd meer voor. “Maar niemand piept ernaar; dat zegt wel wat. Gelukkig worden de sollicitanten vanzelf steeds diverser, ook aan de maritieme en technische kant.”
Niet shinen, maar samenwerken
Toch zitten mannen te wachten op vrouwen in de haven, zegt Doğan. “Mannen vinden dat vrouwen de sfeer op de werkvloer aanzienlijk verbeteren. Zij denken namelijk minder rationaal, maar leven zich eerder in hun collega’s in. Bovendien zijn vrouwen meer bereid om elkaar te helpen; ze hoeven minder zelf op te vallen.” Alle meiden die een opleiding volgen voor een baan in de haven bij het STC, moeten op stage. Dit is de eerste keer dat ze het beroep met hun mannelijke collega’s echt ervaren. Deze ervaring is vaak positief. “Mannen moesten wel even aan vrouwen wennen, maar we zien dat dat nu komt. Mannen beginnen de toegevoegde waarde van vrouwen nu te zien,” aldus Kraaij.
Toekomstperspectief
De dames werken elke dag nog hard om het aantal vrouwen in de haven te laten groeien. Zo heeft Dona Daria net de derde editie van ‘Haven Vrouwen’ gelanceerd en staan er workshops op het STC gepland voor meiden in de haven. Ook is het netwerk ‘Port Angels’, dat een aantal jaren geleden werd opgezet als tegenhanger van het ‘Old Boys Network’ nog redelijk actief. “We hebben ervoor gekozen dit organisch te laten groeien, dus we zijn niet meer heel actief, maar we weten elkaar te vinden als het nodig is,” aldus Backx, ook Port Angel. Volgens Kraaij zal het vanzelf gaan. “Er is nog steeds een behoefte aan technische mensen en we zien dat bedrijven vrouwen ook belangrijk vinden in de haven, dus ik verwacht dat het later helemaal goed komt.”
