Het drinken van een goede Port is thans toegankelijker dan ooit voor het grote publiek in Nederland. Niet alleen bij gespecialiseerde wijnwinkels in de regio Rijnmond vind je de mooiste en prachtige Portwijnen, maar ook bij alle Jumbo Supermarkten dicht bij u in de buurt.
Ook bij de betere kaaswinkel kan je fraaie Portwijnen aantreffen, die een streling zijn op de tong. De hegemonie van de grote porthuizen als Taylors, Sandeman, Niepoort & Calem is al een tijdje voorbij. Voor 1986 was er een monopolie voor alle handelsfirma’s, die in Villenova de Gaia een vestiging hadden. Daarvoor verbouwde men wel portwijnen, maar konden en mochten deze niet zelfstandig exporteren. Momenteel zijn er verschillende Porthuizen, die acte de présence geven op de Nederlandse markt. Zo zijn er van het domein Quevedo , prachtige portwijnen, die bij nagenoeg alle vestigingen van Jumbo in Nederland te koop zijn. Tot zelfs 10 en 20 jaar oude Tawny voor een heel schappelijke prijs.
Aantal porthuizen en wijnbouwers
Vergist u zich niet in het aantal wijnboeren in de Douro vallei. Vroeger waren er zelfs 30.000 wijnboeren en nu zijn dat er nog ca. 22.000. In totaal zijn er ongeveer 300 producenten, die zelfstandig Portwijnen produceren. Op de afgelopen Prowein in Düsseldorf, half maart 2015, presenteerden er zich 67 producenten vanuit Douro, die naast Port ook witte- en rode wijnen maken. Wijnen uit de Douro zijn wereldberoemd.
Port komt uit de Douro vallei op ruim 1 ½ rijden met de auto vanuit de havenstad Porto. Die stad heeft een eeuwenoude historie en bestond al in de Romeinse tijd. Het heette eerst Portus Cale, daarna Portucale en vervolgens is daar de naam van het land Portugal van afgeleid. Hendrik de Zeevaarder, geboren in Port in 1394, was initiator van ontdekkingsreizen over de gehele wereld en leefde tot 1460. De handel in Port is eigenlijk begonnen in 1756, toe de eerste export begon naar Engeland. Frankrijk en Engeland voerden voortdurend oorlog en dat was voor de Britten een uitkomst om vanuit de Douro vallei versterkte wijn naar Engeland te transporteren. Het duurde soms 6 weken voordat de Port via zee naar Engeland kon worden verscheept. In vroeger tijden tussen 1800 en 1900 werd er alleen droge port gemaakt, de zogenaamde Extra Dry van witte druiven. Momenteel is dat geheel anders. Nu alleen zijn LBV wijnen even groot als alle Madeira wijnen bij elkaar. In de jaren ’60 was 2/3 van de markt Sherry en Port 1/3 van de wereldmarkt. Nu is Port is qua wereldomzet stabiel en bijna 70% marktaandeel in versterkte wijn.
Hoofdstijlen van Port
Port kan eigenlijk gerubriceerd worden in vier hoofdstijlen, die gebaseerd zijn op kleur, karakteristieken als stoffig, stroperig enz. en leeftijd. De jaargangen zijn bijzonder belangrijk voor de oudere port wijnen.
RUBY. Vol van smaak, rijk en krachtig. De wijn wordt veelal bewaard in stalen tanks of eiken vaten. Het karakter is relatief gezien , vers fruit dat naar aardbeien en kersen smaakt. Bij Ruby Port , als dat op het etiket staat, is Vintage nagenoeg uitgesloten. Er wordt uitsluitend Ruby, Reserva en LBV ( = late bottled vintage) van gemaakt.
Tawny. Die portwijnen worden speciaal geselecteerd om langer te rijpen in uitsluitend eiken vaten. De concentratie van de diverse aroma’s van de druiven als Tinto Roriz,( Tempranillo in Spanje) Tinto National en Tinto Franca , die door rijping van Ruby naar Tawny gaat, en er een taankleur ( letterlijke vertaling) ontstaat. De aroma’s en de druifbestanddelen ontwikkelen zich tot subtiele port van gedroogd fruit, vanille en caramel. Afhankelijk van de blend Tawny, die wordt gecreëerd vanuit de diverse houtgerijpte Portwijnen van verschillende jaren, wordt de smaak bepaald.
Op het label (= etiket) wordt duidelijk aangeven van welk porthuis het is met vier variëteiten: Tawny , Reserva, Colheita’s en Jaargangen.
White Port. Er zijn vier verdelingen: Wit, Reserva’s, Reserva met indicatie van jaren en Colheita’s . Bijv. een Colheita uit 1974 van Quevedo , die uit witte druivensoorten als Malvare, Fina, Gevaio, Viosinho en Rabigato is samengesteld. Wij dronken het in de kelders van het huis. Wat is dat lekker! Dan pas heb je de echte droge witte port in je glas.
Rosé. Op 21 mei 2000 heeft de Portugese ministerraad een wet aangenomen die ook Rosé port erkent als officiële Port. Sinds 2008 kwam Croft met de Pink op de markt , maar nu ook Quevedo, die de heerlijke frisse Rosé Port bij Jumbo in de schappen heeft. In maar liefst 582 winkels in geheel Nederland is een groot assortiment Ports verkrijgbaar!
Résumé. Port is een versterkte wijn uit de Douro vallei en sedert 2001 is het hele gebied Unesco werelderfgoed. Sedert de 19 e eeuw mag men mutagetechniek toepassen en dus extra alcohol toevoegen, waardoor de gisting stopt en er een 18 tot 20% alcohol wordt bereikt . Veel druiven worden nog met de hand geplukt . Het treden van wijn de wijndruiven ( lagare) is een feest op zich.
Culinair gezien kan je Port als aperatief en begeleider van vele kazen ( favoriet is Stilton) ook inzetten als sauzen bij gerechten. Denk aan meloen met Port, stoofpeertjes in Port, Tournedos met portsaus en schenken bij zoete nagerechten.
Wie nog vragen heeft kan onze redactie bellen en of langs gaan bij Henri Bloem’s vinotheek in Rotterdam. Daar zit Ton Noordermeer klaar om u verder een keuze te kunnen laten maken welke Port u lekker vindt. Hij heeft verschillende Colheita’s en Vintages van Kopke uit verschillende jaren.
