Circulaire economie gaat verder dan alleen het recyclen van een product. Circulaire economie is gebaseerd op het sluiten van ketens en het verlengen van cycli. Daarmee ontstaat een betere balans tussen economische, ecologische en sociale groei. Zo’n circulaire economie is een industriële, veerkrachtige economie die verbruik waar mogelijk verruilt voor gebruik.
De circulaire economie biedt grote kansen. Alleen al voor Nederland is de potentiële waarde € 7,3 miljard per jaar, 54.000 banen en een CO2-reductie van 8%. Tijdens het rondetafelgesprek praten we hierover met Erik van Tetering (directeur bij Conservator Group), Kees Mulders (manager Bouwgrondstoffen en Logistiek bij Martens en Van Oord), Cheryl de Vette (Office Manager bij Van Beek Infra Groep), Henk Krols (partner bij BMD Advies), Bart de Rooij (managing director bij Jansen Shredder Recycling BV) en Henry van Benten (directeur bij BEWA Groep Moerdijk).
Optimaal benutten
De deelnemers geven aan elk op hun eigen manier grondstoffen, materialen en producten optimaal te benutten. Bart de Rooij; “Jansen Shredder Recycling B.V. verwerkt middels een moderne scheidingsinstallatie 75.000 tot 100.000 ton shredder residu. Het shredder residu werd in het verleden afgevoerd naar de stortplaatsen terwijl er in dit materiaal nog diverse bruikbare deelstromen aanwezig zijn, zoals non-ferro, ijzer, diverse kunststoffen, rubber, vezel en hout. Wij scheiden dit in verschillende deelstromen die daardoor weer voor een duurzamere opwerking worden afgezet.” Kees Mulders vertelt dat het slim en efficiënt omgaan met vrijkomende materialen ook één van de pijlers van Martens en Van Oord is. “Al het materiaal dat wij kunnen hergebruiken tijdens een project, hergebruiken wij. Zo werken wij bijvoorbeeld niet met gebroken puin, maar met gerecyclede steenslag.” Dat circulaire economie vaak ontstaat uit creativiteit komt naar voren bij de BEWA Groep Moerdijk. De vier bedrijven die tot de BEWA Groep behoren, verwerken plantaardige oliën, vetten en etensresten tot duurzame energie zoals biogas en biodiesel. Van Benten: “BEWA Groep Moerdijk is ontstaan uit de varkenshouderij van mijn vader. Hij gaf de varkens restanten melk en haalde ook aardappelschillen en andere etensresten voor ze op.” Naast etensresten begon Van Benten ook frituurvet in te zamelen. Dit werd gesmolten en geschikt gemaakt voor diervoeding. Het steeds verder beperken van de milieubelasting op de leefomgeving en het voorkomen van milieuschade weet De Conservator Group te bereiken door continu bewust om te gaan met de beschikbare middelen, materialen en energiebronnen. Ook steunt de Conservator Group haar klanten bij de ontwikkeling van milieuvriendelijke oplossingen. De zorg voor maatschappelijk verantwoord ondernemen ziet Van Beek Infra Groep B.V. als een belangrijke factor in de bestratingswereld. Cheryl de Vette: “In dat licht zien wij het als een plicht om afval te scheiden en om zo zuinig mogelijk om te gaan met energie en grondstoffen om de CO2-emissies en de hoeveelheid afval van het gehele bestratingsproces te minimaliseren.” Om vorm te geven aan de implementatie van deze vormen van MVO-beleid, duurzame processen, milieu- en arbovraagstukken wordt in vele gevallen Henk Krols ingeschakeld. “Naast het stimuleren en verbeteren van een duurzaam beleid binnen bedrijven ondersteunen wij ook met het aanvragen van vergunningen op dit gebied. Vooral voor innovatieve bedrijven blijkt dit in de praktijk lastig.”
Andere fase
We vragen de deelnemers of circulaire economie een modewoord voor recycling is. Bart de Rooij is het hier niet mee eens. “Wat mij betreft is circulaire economie hetzelfde als recycling. Ik vermoed dat bedrijven, zeker als het om afvalverwerkingsbedrijven gaat, liever spreken over circulaire economie omdat het woord recycling nog geregeld in het negatief daglicht staat door werkwijzen uit het verleden. Recycling is iets waar alle bedrijven zich mee bezig moeten houden, helaas gebeurt dat nog te weinig.” Kees Mulders zegt hierover: “Vroeger werd recycling vooral geassocieerd met het inzamelen van papier en metalen, maar tegenwoordig gaat recycling veel verder. Denk bijvoorbeeld aan Urban Mining waarbij een groot deel van het afvalmateriaal, zoals staal, koper en goud, gerecycled kan worden tot grondstoffen. Eén ton AEC-Bodemas bevat meer goud dan een ton gouderts. We zijn het aan de volgende generatie verplicht om meer terug te winnen.” Henk Krols kan zich hier volledig in vinden. “Er zijn steeds meer ontwikkelingen en innovaties waarbij afval zo ontrafeld kan worden dat zelfs het laatste stukje grondstof teruggebracht wordt in de economie.” Erik van Tetering: “Circulaire economie zegt veel mensen niets, maar het is meer dan recycling alleen. Je komt terecht in een andere fase, waarbij je gaat nadenken over toepassingen van grondstoffen en hoe je ze gaat terugbrengen in de economie. Met als gevolg dat er steeds minder afvalverwerking nodig is.” Hij vervolgt: “De technologieën hieromtrent gaan steeds sneller, waardoor grote bedrijven moeite hebben om de verwerkingsprocessen bij te houden. De afvalverwerkingsovens kunnen ze bijvoorbeeld niet meer aanpassen waardoor ze afval blijven verbranden, terwijl de waardevolle grondstoffen die als brandstof dienen uitermate geschikt zijn voor hergebruik.” Bart de Rooij: “Tien jaar geleden schoten de afvalverbrandingsbedrijven nog als paddenstoelen uit de grond. Hierdoor is er nu echter te weinig afval in Nederland beschikbaar om energie op te blijven wekken. Reden voor de verbrandingsmarkt om ook afval uit het buitenland te halen. Bovendien is het materiaal in Nederland veel ‘armer’ dan in Engeland of Italië, zodat we mooie grondstoffen naar Nederland halen.” Cheryl de Vette vraagt zich af of dit niet het doel van recyclen voorbij schiet vanwege de extra uitstoot die het vervoeren met zich meebrengt. Ze is van mening dat je producten en materialen beter een langere levensduur kunt meegeven, zodat de hoeveelheid (recyclebaar) afval verlaagd wordt. “Een circulaire economie gaat verder dan alleen het recyclen van een product. Het gaat uiteindelijk om een verlaging van de grondstofwinning en dit kan naast recycling ook gerealiseerd worden door efficiëntere processen en door een verlenging van de levenscyclus van een product. Een voorbeeld is het verschil in de levensduur van straatstenen. Een gebakken steen behoudt vele malen langer zijn kwaliteit in vergelijking met de betonnen steen. Wij denken dat de uitstoot en het afval van het totale proces hierdoor verlaagd kan worden. Op dit moment zijn wij hiervoor een werkgroep gestart om de totale CO2-uitstoot van de gehele keten in kaart te brengen. De verlaging van CO2-uitstoot wordt steeds belangrijker voor gemeentes en met dit initiatief willen wij bij gaan dragen om een reductie hiervan te realiseren.”
Overheid
Hiermee komt het gesprek op de onnodige belemmeringen vanuit de overheid door de ingewikkelde wet- en regelgeving omtrent circulaire economie. Volgens Henry van Benten zijn er ideeën genoeg, echter werkt de wet- en regelgeving als een vertragende factor. Daarnaast is hij van mening dat ambtenaren minder conservatief- en meer innovatief zouden moeten denken. “De bestuurders willen wel, maar het zijn vaak ambtenaren die het proces vertragen. Om een heel ander imago te creëren zouden we eens moeten beginnen om over grondstoffen in plaats van over afval te praten. Alles kan namelijk een grondstof zijn.” Erik van Tetering: “Wil je circulaire economie laten werken, dan moet je ervoor zorgen dat iedereen – van bedrijven tot overheid – anders gaat denken.” Ook Bart de Rooij ervaart dat de overheid achter de feiten aanloopt. Hij wijt dit mede aan het ontbreken van kennis binnen overheden. “Je ziet dat kennis en kunde binnen de overheid vaker het bedrijfsleven in verdwijnt, deze medewerkers kiezen voor een betere salariëring.” Henk Krols weet dat de wet- en regelgeving nauwelijks verandert, maar dat er op het gebied van milieu alleen maar regels bijkomen. “Dit probleem ontstaat eveneens omdat de overheid werkt vanuit verschillende torens. De economieafdeling pleit voor de toename van circulaire economie, terwijl de milieuafdeling strikt de wetten van Europa volgt, waardoor vereenvoudiging uit blijft.”
Port of Moerdijk
Het gezelschap vindt dat er veel kansen liggen voor bedrijven die gevestigd zijn op Port of Moerdijk en zich (willen) richten op circulaire economie. Henk Krols: “In dit gebied vind je een scala aan bedrijven die bedreven zijn in en gedreven door circulaire economie. Daarbij komt dat het Havenschap Moerdijk deze bedrijven kansen biedt om met circulaire economie aan de slag te gaan.” Ook Erik van Tetering roemt de samenwerking tussen de bedrijven onderling en de ondersteuning vanuit Havenschap Moerdijk. “Havenschap Moerdijk helpt verbindingen te zoeken in de keten, dat zie je veel minder in andere gebieden, zoals in Rotterdam.” Cheryl de Vette zegt tot slot: “We zien kansen liggen op Port of Moerdijk. Zo zijn er veel bedrijven gevestigd die net als Van Beek Infra Groep BV oog hebben voor duurzame innovaties. Reden om ons meer op Moerdijk te richten.”
