West-Brabant vormt een economische regio die meetelt in Nederland. Zorg en welzijn, zakelijke diensten, industrie en handel zijn in arbeidsmarktregio West-Brabant belangrijke sectoren. Hoe zit de arbeidsmarkt in elkaar en wat zijn de ontwikkelingen?
Van de in totaal circa 309.000 banen in West-Brabant zijn er ongeveer 206.000 in bovenstaande sectoren vertegenwoordigd (67%). Ten opzichte van Nederland valt op dat vooral het aandeel banen in de industrie, handel, bouwnijverheid, vervoer en opslag en in de landbouw hoog is. Dit maakt West-Brabant tot een conjunctuurgevoelige regio. Voor de industrie (vooral metaal, chemie en voeding) is de export van groot belang. Als er sprake is van een (wereldwijde) economische recessie wordt dat in West-Brabant al snel gevoeld. Gaat het economisch weer beter, dan merkt de regio dat normaal gesproken ook weer snel.
Het ingezette economisch herstel wordt steeds duidelijker zichtbaar op de arbeidsmarkt. Dit jaar neemt voor het eerst in drie jaar het aantal banen in Nederland weer toe, in 2016 is de groei naar verwachting nog iets sterker. Het aantal WW-uitkeringen kan na jaren van stijging weer licht dalen. Ook trekt de vacaturemarkt verder aan. Bijna alle sectoren in het bedrijfsleven profiteren, inclusief de lang geplaagde bouwsector.
In West-Brabant is binnen de industrie de procesindustrie prominent aanwezig, met als belangrijkste subsectoren de voedings- en genotmiddelenindustrie en de chemische industrie. Er verdween een aanzienlijk aantal banen binnen de procesindustrie door sluiting en verplaatsing van een aantal bedrijven. Naast de procesindustrie speelt de metaalindustrie een belangrijke rol in de regio. Deze sector is zeer conjunctuurgevoelig. Versterking van de sector wordt door de regio nagestreefd door het steken van veel energie in het topsectorenbeleid waarvan Maintenance en Biobased Economy deel uitmaken die op hun beurt sterk samenhangen met de industrie.
Een licht negatieve bevolkingsontwikkeling (-0,5%) tegen een toenemende participatiegraad (74,2%) zorgen er voor dat de beroepsbevolking in West-Brabant het komende jaar op nagenoeg hetzelfde peil blijft. Van de potentiële beroepsbevolking – iedereen tussen de 15 en 65 jaar – werkt het overgrote deel twaalf uur of meer per week: de werkzame beroepsbevolking. Daarnaast zijn er mensen tussen de 15 en 65 jaar die niet kunnen of willen werken. Er zijn echter ook mensen die niet of weinig werken, maar dat wel willen; het onbenut arbeidsaanbod. Behalve uit WW’ers, bestaat deze groep uit dat deel van de WWB- en Wajongpopulatie dat over arbeidscapaciteit beschikt. Verder kwam er tijdens de recessie een omvangrijke groep niet-uitkeringsgerechtigden die zich van de arbeidsmarkt afkeerde. Deze groep ziet dat er weinig kansen zijn om de arbeidsmarkt te betreden en besluit om voorlopig niet actief naar werk te zoeken. In een periode van hoogconjunctuur zijn er wel weer kansen en bieden zij zich weer aan. Het gaat daarbij vooral om vrouwen, parttimers, jongeren die al dan niet doorstuderen en mensen die vrijwilligerswerk verrichten. Al deze groepen zijn moeilijk in kaart te brengen, maar geven wel aan dat er veel dynamiek is op de arbeidsmarkt bij de conjuncturele schommelingen.
De toekomstige arbeidsmarktsituatie (2018) biedt meer kansen voor werkzoekenden. Op lager niveau komt in de metaal een behoorlijke vervangingsvraag op gang vanwege de vergrijzing, maar veel hangt af van de groei van de economie. Baanopeningen worden voornamelijk veroorzaakt door vervangingsvraag. Het gevraagde opleidingsniveau verschuift hier geleidelijk naar de hogere MBO-niveaus. Dat komt door de steeds verdergaande automatisering en innovatie, waardoor er minder mensen voor het ‘gewone’ werk nodig zijn en juist meer mensen die hele processen kunnen overzien en die kunnen omgaan met de modernste technieken.
De economie groeit en dat wordt de komende jaren ook duidelijk zichtbaar in de werkgelegenheidsontwikkeling van Nederland. Het aantal uitzendbanen zal snel groeien. Daarnaast laten de meeste sectoren een werkgelegenheidsgroei voor werknemers zien. In West-Brabant werken de achttien gemeenten samen op een aantal beleidsterreinen zoals onder andere economie en arbeidsmarkt in de gemeenschappelijke regeling ‘Regio West-Brabant’. De volgende zes ambities zijn opgesteld om de arbeidsparticipatie te vergroten en daarmee te kunnen voorzien in het de toekomstige aanbod aan banen:
- Verbeterde kwalificering van de beroepsbevolking.
- Het beschikbare aanbod zo breed mogelijk benutten.
- Bevordering van mobiliteit en flexibiliteit op de arbeidsmarkt.
- Focus op de kansrijke sectoren.
- Versterken en verduurzamen netwerkstructuur West-Brabant.
- Bevorderen instroom leerlingen naar opleidingen voor de kansrijke en excellente sectoren.
Er zijn vijf regionale sectorgroepen actief: groen, zorg, zakelijke dienstverlening, techniek en topsectoren. In alle sectorgroepen zitten afgevaardigden van de drie O’s. De gemeenten, UWV, leerwerkadviseurs, werkgevers en ROC West-Brabant. Voor de sectorgroep Topsectoren neemt ook Avans Hogeschool deel. Ook wordt er veel energie gestoken in het West-Brabantse topsectorenbeleid. Het gaat hierbij om de sectoren Logistiek, Maintenance en Biobased Economy. Met dit beleid sluit West-Brabant aan bij de ambities van Rijk, provincie en Europa, waarbij versterking van de concurrentiekracht van speerpuntsectoren centraal staat.
