Eerder publiceerde ik in dit blad over het mogelijk einde van het pensioen in eigen beheer. Inmiddels is de behandeling in de Tweede en Eerste Kamer geweest van het wetsvoorstel Uitfasering pensioen in eigen beheer 2017. Veel vragen zijn aan de orde gekomen, beantwoord, maar enkele ook niet beantwoord.
In de vorige editie werd nog de mogelijkheid genoemd om het pensioen af te kopen, om te zetten in een oudedagsverplichting, of te laten zoals het is. Nu zal ik een aantal aspecten noemen die in de Kamerbehandeling aan de orde zijn geweest.
Schenkingsaspecten
Bij een afkoop of omzetting van pensioen in een oudedagsverplichting (ODV) kan sprake zijn van een schenking. En wel een schenking van de partner van de dga aan de dga.
Ouderdomspensioen verevend
Immers bij een echtscheiding heeft de ex-partner recht op 50% van het tijdens huwelijk opgebouwde pensioenrecht van de dga. Zou het pensioen in 2017 worden afgekocht en bijvoorbeeld in 2018 wordt van de echt gescheiden dan heeft de partner haar recht op de helft van het opgebouwde pensioen prijsgegeven ten behoeve van de dga. Er zal met name sprake zijn van schenkingaspecten indien gehuwd is onder huwelijkse voorwaarden. Een schenking kan worden voorkomen indien de partner wordt gecompenseerd voor het afzien op deze voorwaardelijke pensioenrechten. Voorwaardelijk, omdat immers nog niet zeker is of er überhaupt wordt gescheiden. Vraag is even wanneer compensatie zou moeten plaatsvinden. Ik zou menen pas bij echtscheiding, omdat men zdan ook zeker weet dat er een nadeel ontstaat. Wel zal de intentie tot compensatie al wel voor afkoop dienen te worden vastgelegd. Er gaan geluiden op dat indien dit niet gebeurd reeds op het moment van afkoop tot een schenking wordt geconcludeerd.
Nabestaandenpensioen
In een pensioenregeling is vaak ook een nabestaandenpensioen toegezegd. Hier geldt dat reeds op het moment van afkoop of omzetting de partner een recht prijsgeeft indien geen compensatie plaatsvindt. Immers bij overlijden van de dga heeft de partner meestal dan recht op een nabestaanden pensioenuitkering van 70%. Bij afkoop/omzetting verdwijnt het nabestaandenpensioen. Als compensatie kan worden gedacht aan het afsluiten voor de partner van een overlijdensrisicoverzekering op het leven van de man.
Los van de vraag of er sprake is van een schenking zou men bij een afkoop of omzetting ook na moeten willen denken wat de invloed hiervan is op de financiële positie van de erfgenamen bij overlijden van de dga. Een afkoop/omzetting heeft hierop namelijk wel degelijk invloed, omdat het nabestaandenpensioen is verdwenen.
Men heeft in kranten kunnen lezen dat vanwege de complexiteit van bovenstaand onderwerp mogelijk veel dga’s zullen kiezen om het pensioen te handhaven en de oude regels van toepassing te laten zijn, dus inclusief het aanwezig zijn van de dividendklem. Dit is naar mijn mening niet altijd nodig. Wel zal men -de dga én de partner- zich goed moeten laten informeren over de gevolgen van een afkoop/omzetting van het pensioen en de mogelijkheden die het wetsvoorstel biedt.
Edwin Heidema
HPTax BV
