De betrokken partijen op het haven- en industrieterrein Moerdijk willen zich met het masterplan ‘Duurzame Verbindingen Moerdijk 2011-2015’ vooral inzetten op duurzame koppelingen, duurzame bedrijfsvoering en duurzame inrichting en ontsluiting. Ambitieuze doelstellingen, waarbij programma manager Ruimtelijke Ontwikkeling, Milieu en Duurzaamheid Jacco Rentrop van Havenschap Moerdijk in dit artikel nader ingaat op Energy Web.
“Enkele jaren geleden sloegen de provincie Noord-Brabant, gemeente Moerdijk, Bedrijvenkring Industrieterrein Moerdijk, Rijkswaterstaat, Waterschap Brabantse Delta en het Havenschap Moerdijk de handen ineen om het ultieme doel voor haven- en industrieterrein Moerdijk te bereiken: een ringleiding voor optimale uitwisseling van energie/warmte, water en reststromen tussen bedrijven,” zo begint Rentrop. “Voor warmte die verloren ging – de 400 bedrijven hier verwarmden de lucht met zo’n 150 megawatt – moest naar onze mening een nuttiger toepassing te bedenken zijn. Zo is Energy Web ontstaan. Vanuit de toen bestaande situatie hebben wij bekeken welke bedrijven hiervoor in aanmerking kwamen. Nu zijn we zover dat we er met het bestemmingsplan rekening mee houden waar we nieuwe bedrijven een locatie toewijzen.” Energy Web beslaat inmiddels een aantal locaties op het haven- en industrieterrein, maar op de Appelweg is het allemaal begonnen. Rentrop: “De oorsprong van het Warmtenet Appelweg ligt bij Bewa, dit bedrijf aan de Appelweg zet voedselresten van horeca en frietfabrieken om in warmte en stroom. Een gedeelte van de opgewekte groene stroom en warmte benutte Bewa zelf, maar er bleef genoeg over voor andere bedrijven. Directeur Henry van Benten van Bewa ging hierover in gesprek met Drecht Coating Services (DCS) en Bolsius Grondstoffen, die ook aan de Appelweg zijn gevestigd. Deze bedrijven waren gebaat met de restwarmte voor respectievelijk het droogproces van duurzaam gecoate constructies en verwarming van de bulkopslagtanks van paraffine, waarvan kaarsen worden geproduceerd. Er volgde intensief overleg, met als gevolg dat dit project uiteindelijk veel breder is opgepakt. Wij hadden met het Havenschap het plan opgevat – en ook de provincie was hiervan een voorstander – om een basisvoorziening te realiseren die eerst proeftuin ‘Duurzame Verbindingen’ en nu het Energy Web heet. Dit project zou restwarmte uitwisseling op het hele haven- en industrieterrein en in de omgeving mogelijk moeten maken.”
Rendement
Dit uitgangspunt stelde extra eisen aan het idee dat aan de Appelweg leefde. Dat waren niet alleen praktische, maar ook financiële consequenties: de terugverdientijd zou langer worden. Om de ontwikkelingen niet te vertragen is dit project toen gebombardeerd tot pilot voor het Energy Web. De provincie heeft ondersteuning verleend met extra financiële impuls. Dit alles resulteerde erin dat het Warmtenet Appelweg in november 2009 in gebruik genomen kon worden. Rentrop: “Wij zochten vooral naar een overzichtelijk en werkbaar systeem, waarin ook de exploitatie is geregeld. Het Havenschap is eigenaar van de ringleiding en verhuurt deze voor gebruik aan Bewa. In de huurprijs zijn ook de onderhoudskosten opgenomen. Bewa verrekent de huur van de ringleiding in de energieprijs aan de andere bedrijven op het warmtenet. De bedrijven werken nu klimaatneutraal en het rendement is op gasgebied per jaar zo’n 200.000 kubieke meter.”
Het Warmtenet Appelweg bleek een succes. Ook andere bedrijven raakten enthousiast en wilden aansluiten bij Energy Web. Het recept bleef even simpel: bedrijven die (rest)warmte overhouden leveren stoom of warm water aan bedrijven in de buurt die energie nodig hebben. Als gevolg daarvan zag ook in 2013 het project Westelijke Randweg het levenslicht. Hier levert Shell Chemie Moerdijk via een stoomleiding restwarmte aan buurman ERCA , die stoom nodig heeft voor zijn productieproces. Ook hier is volgens Rentrop het milieu uiteindelijk de grote winnaar door de besparing van aardgas en gereduceerde CO2-uitstoot. Omgerekend kan het stoomcluster aan de Westelijke Randweg bijvoorbeeld genoeg energie besparen om een kleine drieduizend huizen te verwarmen. “De mogelijkheid om aan te sluiten op het plaatselijke energienet is niet alleen interessant voor bestaande bedrijven, het blijkt dat ook ondernemingen die overwegen om naar Moerdijk te komen deze mogelijkheid zien als een extra vestigingsprikkel. Als je de Appelweg en de Westelijke Randweg bij elkaar pakt, dan hebben we het over een gasbesparing van 1.3 miljoen kubieke meter en een CO2 reductie van zo’n 2.500 kiloton. Dat is gelijk aan het verbruik van 650 woningen,” zegt Rentrop met voldoening.
Voorbeeldfunctie
Inmiddels is ook de case voor het project Middenweg nagenoeg opgeleverd. Hier zijn goede perspectieven om een stoomleiding te realiseren van Ardagh Glass naar Stolt Haven, GCA Nederland en Frans de Wit. Deze duurzame verbinding zal zo mogelijk een succes worden omdat Havenschap Moerdijk samen met de bedrijven flink is geïnvesteerd in menskracht en financiele middelen. Een duurzame samenwerking dus! Op termijn kan ook het bedrijf Conline aangesloten worden. Het streven is om de stoomleiding nog dit jaar te realiseren. Voor de projecten van onder meer het nog te realiseren Logistiek Park Moerdijk is een startnotitie opgesteld haven- en industrieterrein Moerdijk een lichtend voorbeeld voor andere bed. Ook wordt met gemeente naar het gebied van de Spiepolder (kassenbouwontwikkeling) gekeken voor warmtelevering en CO2. Met Energy Web is het haven- en industrieterrein in binnen- en buitenland bekend. “Wij ontvangen regelmatig delegaties van haven- en industrieterreinen die zich van onze visie, aanpak maar vooral ook de praktijk ervaring op de hoogte willen stellen. En binnenkort ben ik als lid van de European Seaport Organisation (ESPO) te gast in bij de Port of Mumbai (India) om daar een presentatie te geven hoe wij hier in Moerdijk met duurzaamheid omgaan. Voor veel bedrijven, en waar ze gevestigd zijn doet niet ter zake, klinkt het misschien als toekomstmuziek in de oren, of denken zij dat uitwisseling van reststoffen alleen voor grote chemische bedrijven of grootschalige industrieterreinen is weggelegd. De ervaringen op het haven- en industrieterrein bij ons laten echter zien dat er ook voor individuele bedrijven of kleinschalige bedrijventerreinen veel kansen liggen. Aan ieder verzoek om onze ervaringen en kennis te delen, geven wij van harte gehoor.”
