Hans Klaasse
Leren van het verleden en anticiperen op de toekomst
“Gaat het goed met u?” Ik bedoel, heeft u vertrouwen in de toekomst? Vaak hoor ik –al zuchtend– dat het hier-en-daar wel wat beter kan. Geen stellige bevestiging dus! Bent u positiever dan een jaar of wat geleden? “Heeft u de afgelopen maanden enige progressie gemaakt?” Bij deze vraag hoor ik –in toenemende mate-meestal én gelukkig wél wat positieve verhalen. Het is dus maar net waaraan je “Gaat het goed met u?” refereert. Aan het verleden of aan de toekomst! En hoe realistisch is deze verwachting met betrekking tot de toekomst dan? Zijn onze verwachtingen niet vaak (te) hoog gespannen? Ik heb in mijn professionele leven al heel wat prognoses en begrotingen mogen maken. Hoeveel werden er gerealiseerd? Een flink aantal. Maar nooit zonder bloed, zweet en tranen. Ondernemers moeten hard werken en vooral vasthoudendheid tonen. Niets gaat vanzelf!
Na regen komt zonneschijn
Het is een tijdje slecht gegaan. De crisis lijkt beslecht. Gelukkig gaat het op dit moment beter. In sommige branches lijken oude tijden terug te keren. Het gaat bij sommigen beter dan ooit. Hoopvol! De economie is weer aan het opkrabbelen. De gevolgen van de crisis zijn op een aantal plaatsen echter nog goed voelbaar maar de pijn is aan het wegebben. Sommigen zijn beschadigd, anderen verminkt, maar het lukt over het algemeen nog om weer deel te nemen aan het spel. Anderen zijn uitgespeeld en zitten letterlijk en figuurlijk op de brokstukken van een ooit zo mooi begonnen ondernemersdroom. Ondernemen kent nu eenmaal winnaars en verliezers. Zij die weer enige ruimte krijgen, ademen ‘opgelucht’ en zijn blij –sommigen zelfs dankbaar– dat er weer licht aan de horizon gloort. Zij zijn positief. Anderen willen nú volop profiteren, zien kansen en mogelijkheden maar –en dat is vreemd– ook allerlei bezwaren en onmogelijkheden.
Leergeld betalen
Sommige ondernemers zien de zon nog niet schijnen. Negatief terwijl de omstandigheden positief (b)lijken te zijn. Hoe zit dat? Het komt omdat zij te snel te veel willen en de verkeerde referenties hanteren. Zij zetten de nieuwe situatie niet af tegen het verleden maar tegen een ogenschijnlijk te rooskleurige toekomst. “Het gaat immers weer goed, alles is toch weer mogelijk!?” Neen, de nieuwe realiteit is dat de omstandigheden weliswaar gunstiger zijn dan enige tijd geleden maar dat de mogelijkheden waarop hiervan is te profiteren nog steeds even weerbarstig en even complex zijn als tijdens de Covid-19 crisis. Is dat bezwaarlijk? Nee, ondernemers kunnen leren van tegenslagen! Ondernemers zijn soms geneigd een crisis als uitsluitend negatief te kwalificeren. Dat is geen objectief oordeel. Ik weet dat sommige branches het nog steeds moeilijk hebben omdat ze een verschrikkelijke knauw kregen tijdens de Covid-19 crisis.
Wijzer geworden?
Ik zal de laatste zijn die zegt dat het een geweldige en florissante tijd was. Maar aan alle negatieve zaken zitten ook positieve punten. Het innovatieve ondernemerschap is toegenomen. Onnodige kosten zijn geschrapt. Medewerkers staan scherper in de strijd, bewust van de noodzaak prestaties te leveren. Ondernemers zijn meer alert op disruptieve elementen binnen hun branche. Er is een meer fundamentele discussie over ondernemerschap aan het ontstaan. Duurzaamheid en verantwoord ondernemen staan hoog op de agenda. Ik merk dat er op een meer kritisch wijze wordt nagedacht over leiderschap, bestuur en de ethiek van zakendoen. De investeringsbereidheid neemt toe. Banken gaan weer financieren. De crisis heeft ons dus naast financieel verlies wel degelijk immateriële winst opgeleverd. Bewustzijn en meer evenwicht. Wanneer je daar het huidig economisch herstel tegen af zet is er absolute meerwaarde.
Profiteren van de economische groei?
Met de opgedane ervaring nog beter profiteren van de kansen en nieuwe mogelijkheden. Natuurlijk is er altijd genoeg af te dingen op deze vernieuwingen en de geprognosticeerde groeicijfers. Geef die echter gerust een plek in uw eigen plannen. Reken niet alleen met positieve of negatieve punten die worden aangereikt maar neem ook uw eigen gevoelens en verwachtingen serieus. U bent immers de ondernemer. Op deze wijze gaat u een steeds realistischer beeld van de toekomst krijgen. Het gaat er uiteindelijk om dat u als ondernemer weet te profiteren van het herstel en de kansen in het komend tijdsgewricht! Waar u echter als ondernemer voor op moet passen is dat u een te rooskleurige blik heeft en een te zonnige bril opzet. Enig realisme kan u redden! In de waan van de dag denken dat alles weer wordt als vroeger is een enorme valkuil. Denk aan de krapte op de arbeidsmarkt. Best een hobbel.
Bij acceptatie start de verandering
De wereld is veranderd! Dat veranderen gaat nog wel even door. Kijk naar de stijging van de energielasten. De stagnatie in de leverantie van grondstoffen. Zomaar opeens is het er. Blijf dus alert en wees op uw hoede. Denken dat de bomen over enige tijd weer tot in de hemel groeien is niet raadzaam. Ik verhaalde zojuist dat ‘alles’ uit het verleden nog niet zo slecht was, maar het gaat mij te snel om te stellen dat daarmee ‘alles’ als waardevol is te kwalificeren. Vroeger is verleden, het komt niet meer terug en is als referentiekader dus onbruikbaar. Alleen accepteren dat de dure lessen die geleerd zijn en u derhalve dient te veranderen gaat renderen. Zoals reeds eerder gesteld blijft óók de toekomst complex en weerbarstig. Zet de huidige situatie waarin u verkeert –en wat derhalve de startpositie is voor uw toekomstig handelen– dus niet af tegen een te mooi, geïdealiseerde nieuwe situatie. Een situatie waarin ‘alles’ vanzelf anders wordt.
Op weg naar een mooie toekomst
Bedenk dat een realistische strategie waarin u zich op voorhand indekt tegen misrekeningen het beste werkt. Bereid uzelf en anderen er op voor dat óók de toekomst weer tegenvallers zal herbergen. Ik zie nu nog te vaak ondernemers van de weeromstuit met veel te positieve verwachtingen hun toekomstplannen maken. “Het gaat immers weer goed, alles is toch weer mogelijk!?” Strategie ontwikkelen is rekeninghouden met verschillende scenario’s. Bedenk dus ook wat problematische en sombere varianten. Die kunt u bij tegenvallers goed gebruiken! Geef ruimte aan dwarskijkers die het allemaal nog niet zo geloven. Rekening houden met tegenslag staat niet per definitie gelijk aan zwartkijken. De toekomstverwachting lijkt er dan weliswaar (op het oog) wat minder rooskleurig uit te zien, maar wint hierdoor wel aan realiteitsgehalte. Immers, misrekening en opportunisme gaat u hoe dan ook geld kosten.
Nu het weer beter gaat zal de verstandige ondernemer leren van het verleden en anticiperen op de toekomst! Ik wens u veel doorzettingsvermogen en inspiratie.
