Het najaar is voor mij altijd een drukke periode. Er staan veel reizen naar het buitenland op het programma, waarbij beurzen in China, Amerika en Barcelona elkaar in rap tempo opvolgen. Uiteraard allemaal belangrijk, zeker omdat de concurrentie op het gebied van Internationale Congressen hard toeneemt nu de economie weer aantrekt. Zoals het hoort gun ik iedereen zijn deel van de taart, maar gun ik mijzelf toch ook echt zeker mijn eigen deel. In zo’n periode heb ik dus de kans om over de hele wereld te kunnen genieten van Gastvrijheid.

Waar in China de Gastvrijheid in rap tempo zelfs Europa voorbij streeft, heeft Amerika langzamerhand een echt probleem. Het zijn, in mijn ogen, de kernwaarden van Gastvrijheid waar het misgaat. Laat ik de drie belangrijkste toelichten:

Allereerst gaat het om de niet oprechte Gastvrijheid. Ik heb al eens betoogd op deze pagina dat Gastvrijheid uit je tenen moet komen. Je kunt het ook niet veinzen. Je bent het, of je bent het niet. Dit als toneelstuk opvoeren is heel moeilijk en komt bijna nooit over. Het “Hi, so great to have you here! Please come and follow me to your fabulous table” kan oprecht helpen aan een warm begin van je avond maar als het met veel poeha wordt uitgesproken start je irritatie dan al.

Ten tweede het serveren. Hier lijkt het wel alsof in Amerika helemaal geen vaktechnische aspecten worden bijgebracht. Het serveren, zelfs in een gerenommeerd restaurant als Hakassan, gebeurd vanaf grote plateaus, het liefst met gestapelde borden. Wel zo
efficiënt. Dit terwijl het juist charme heeft als er met maximaal drie borden gelopen wordt. Het gaat niet om snelheid als je gaat eten. Het gaat om de kwaliteit.

Ten derde gaat het helemaal mis als je (bijna) klaar bent. Zodra je hebt besloten dat je geen dessert meer wilt, of je net je koffie hebt besteld dan volgt direct de rekening. Zonder dat je erom vraagt…. Enige zin om lekker na te praten van een heerlijk diner is je direct ontnomen.

Dit zijn allemaal tekenen dat de Gastvrijheid in Amerika ook steeds meer een melkkoe is geworden. Een plek waar geld verdienen overduidelijk nummer één is. Een trend die we helaas ook in Nederland steeds vaker zien. Dit terwijl Gastvrijheid geld oplevert als je het vanuit je tenen blijft doen. Alles wat je aandacht geeft, groeit, toch? Ik maak me zorgen over de ontwikkelingen in Nederland. Want zeg nu zelf, hoeveel plekken kunnen we nu opnoemen waar Gastvrijheid nog met een hoofdletter “G” wordt bekroond? Kortom, laten we onze branche weer opnieuw gaan uitvinden. Terug naar de basis: waar Gastvrijheid met een hoofdletter “G” wordt geschreven!

In de Rotterdamse concept begroting 2017 zit een onderdeel Economische Zaken. Helaas is het hoofdzakelijk een opsomming van lopende zaken. Het enige daadwerkelijke doel dat wordt benoemd, is het transformeren van het aantal vierkante meters leegstaande kantoorruimte.

Het Rotterdamse college van Leefbaar Rotterdam, CDA en D66 geeft de prioriteit aan vier clusters: Maritiem, Food, Clean Tech, Medisch en Zorg. Gemeenteraadslid Jan-Willem Verheij (VVD) merkt op dat veel (kleinere) ondernemers niet per sé onder een van deze vier clusters vallen. “Ondernemers zitten ook niet allemaal te wachten op allerlei innovaties. Ze willen gewoon zonder obstakels hun werk kunnen doen. Neem Het Ondernemersloket. Dat lijkt gunstig, maar het is alleen voor startende ondernemers. Een gevestigde ondernemer die zijn bedrijf wil uitbreiden, zou er ook terecht moeten kunnen. Ondernemers stuiten bijvoorbeeld op parkeerproblematiek. In de begroting mis ik de schakel met deze dagelijkse werkelijkheid. Als je een mobiele telefoon koopt, dan ga je bellend de winkel uit. Waarom kunnen ondernemers niet naar het stadhuis gaan en met een vergunning de deur uitlopen? Dit zou mogelijk moeten zijn bij een parkeervergunning of een horecavergunning. Een ander probleem is de digitale infrastructuur. Die is niet overal op orde.

Verder zou er nú begonnen moeten worden met de A4 Zuid. Daar hoor ik niets over!”

Ook gemeenteraadslid Carlos Gonçalves (PvdA) is kritisch. “Dit beleid is een voortzetting van het beleid van het vorige college. Een visie hebben is één, maar waar blijft de realisatie? Daar zien we te weinig van terug. Expo 2025 had een impuls moeten worden. Het werd een debacle, terwijl het voor veel banen had kunnen zorgen. Een gemiste kans.”

Als het op ondernemen aankomt, stelt dit college volgens Gonçalves te weinig targets. “De enige uitzondering is de hoeveelheid leegstaande kantoorruimte die moet worden getransformeerd. Voor de overige plannen is geen concrete realisatie. Het aantal werkzoekenden in onze stad was nog nooit zo hoog. De oplossing ligt in investeren.”

De woordvoerder van wethouder Struijvenberg (Economie) benadrukt dat ondernemers die buiten de vier clusters vallen misschien niet uitgebreid in de begroting worden genoemd, maar ze worden beslist niet vergeten. Net als andere ondernemers. Alleen wordt er meer gefaciliteerd dan geld uitgetrokken.

“De Ondernemersbalie is dé ingang voor ondernemers. Hier helpen we startende en gevestigde ondernemers op weg met het starten van een onderneming, het vinden van bedrijfsruimte en het aanvragen van vergunningen.

Er werken bedrijfscontactfunctionarissen in winkelgebieden en op bedrijfsterreinen. Per bedrijfssector zijn er accountmanagers aangesteld die dienen als counterpart voor ondernemers. Bovendien wordt bekeken of er in het algemeen iets aan de regeldruk voor ondernemers te doen is.”

Dat er amper concrete doelen in het onderdeel economie worden genoemd, zou komen omdat dit lastig is. Uiteindelijk zijn lokale economische ontwikkelingen sterk afhankelijk van factoren van buitenaf. Er wordt wel geprobeerd om het Rotterdamse vestigingsklimaat zo gunstig mogelijk te maken en te houden.

Een opgefriste huisstijl, actief op social media en een compleet vernieuwde website. Met deze elementen zette Van der Hoek Makelaars afgelopen voorjaar in op nieuw elan.

Het kantoor bekleedt de positie van marktleider op het gebied van de woningmarkt op Voorne. Hoog op de agenda: binnen drie jaar diezelfde positie behalen op de zakelijke markt.

“Het vertrouwen in de markt is terug. Consumenten durven weer uit te geven en banken durven weer te financieren”, vertelt directeur Sebastiaan van der Velden enthousiast. Samen met Alexander van der Hoek bestiert hij het familiebedrijf dat het afgelopen anderhalf jaar de woningmarkt explosief zag groeien. ‘De cijfers zijn op dit moment vergelijkbaar met die van voor de crisis. Uiteraard mede gevoed door de extreem lage rente .”

Dubai

Het kantoor richt zich inmiddels ook op het hogere segment. Van der Hoek Makelaars werkt hiervoor samen met Qualis, een label dat is toegekend aan ruim 45 NVM-makelaars die hun sporen verdiend hebben in de bemiddeling van woningen in het midden- en hogere marktsegment. Huizen boven de miljoen euro worden tevens via Luxury Real Estate gepresenteerd. De internationale belangstelling neemt duidelijk toe: onlangs waren er kijkers uit Kroatië, Dubai en de Verenigde Staten.

Lange historie

Binnen het huidige makelaarsteam beheert ieder het gebied waar hij of zij zelf woont en sociaal actief is. Op die manier is er veel kennis en betrokkenheid. Ook de lange historie van het bedrijf, dat in 1960 werd opgericht, speelt een rol. Tijdens een verkoopproces worden soms de bouwtekeningen van weleer uit het archief gehaald. Soms dateren die wel van tachtig jaar terug.

Leuk om te merken dat je die kennis over een object in huis hebt. Dat geeft een toegevoegde waarde”, illustreert Van der Velden glimlachend.

Kantorenmarkt

Met de nieuwe aanpak focust het bedrijf zich nu ook meer dan ooit op de zakelijke markt. Het werkterrein behelst Spijkenisse, Hellevoetsluis, Brielle, Oostvoorne, Rockanje en Stellendam. Volgens Van der Velden is er een goede beweging merkbaar. “We doen veel bedrijfsmatige taxaties voor banken en collega makelaars. Ook beleggers weten ons pro-actief te vinden. Op het lokale bedrijventerrein Pinnenpot zien we dat zowel de vraag als het aanbod stijgt. De voorbereidingen voor de verkoop van Kikkerbloem III in Hellevoetsluis zijn inmiddels ook gestart.”

Toekomst

Van der Hoek Makelaars kijkt ambitieus naar de toekomst. Waar het bedrijf op dit moment marktleider is op de woningmarkt, streeft men ernaar binnen drie jaar in de zakelijke markt voorop te lopen. Ambitieus? Op bescheiden toon, maar met een zelfverzekerde blik: “Wij beschikken met ons team over de juiste capaciteit en dynamiek. Dat laatste willen we graag weer laten zien in ons vak.”

Op woensdag 7 december is het weer tijd voor een traditie. Op die dag organiseren EY, Werkgevers Drechtsteden en Drechtsteden BUSINESS namelijk de tiende editie van het fiscaal ontbijtseminar. Het Postillion Hotel Dordrecht vormt hiervoor het decor.

Sprekers

Theodoor Huiskes, partner bij de algemene praktijk van EY Belastingadviseurs, zal spreken over de ontwikkelingen belastingheffing vennootschapsbelasting/inkomstenbelasting. Hij gaat daarbij in op de nieuwe Nederlandse wetgeving, maar legt deze ook naast internationale ontwikkelingen in de fiscale wetgeving. Bezoekers krijgen dus een update over wat er zowel binnen als buiten de landsgrenzen gaande is. Niet op een droge, puur feitelijke manier, maar verpakt in een aansprekend verhaal. Onduidelijkheid wegnemen is een belangrijk doel. Daarom is er alle gelegenheid tot het stellen van vragen. Tijdens het fiscaal ontbijtseminar heeft u alle kans om meer over de materie te weten te komen. Waar loopt u tegenaan? Benieuwd of bepaalde maatregelen ook voor u gelden? Tijdens de eindejaarsupdate komt u het te weten. Huiskes is niet de enige spreker. Jan-Bertram Rietveld, partner bij de adviesgroep Human Capital bij EY Belastingadviseurs, geeft een presentatie over de actualiteiten omtrent loonheffingen. Eveneens een onderwerp waarover veel te vertellen valt. Tussen de bedrijven door is Walter Borsje als vanouds gastheer van EY.

Programma

Het fiscaal ontbijtseminar begint om 8:00 uur. Er staat een heerlijk ontbijt voor u klaar en als u om 10.00 uur weer aan het werk gaat, heeft u niet alleen prima gegeten maar ook kennis genomen van de belangrijkste belastingmaatregelen voor 2016. En natuurlijk daarnaast weer even bijgepraat met uw relaties!

Aanmelden

Aanmelden kan via wd@werkgeversdrechtsteden.nl. Deelname is gratis. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Werkgevers Drechtsteden via 078-639 00 33.

Over de vraag waar hij het meeste naar uitkijkt als nieuwe burgemeester van Papendrecht hoeft Aart-Jan Moerkerke niet lang na te denken. “Dat zijn de kennismakingsgesprekken met inwoners en ondernemers.” Die vinden in de regel niet plaats op het gemeentehuis, want Moerkerke gaat liever naar de mensen toe om zonder drempel pure, inhoudelijke gesprekken te voeren om zo de gemeente écht te leren kennen.

Dat Moerkerke houdt van informeel, blijkt ook uit het feit dat hij een driedelig pak net zo makkelijk verruilt voor een motorpak. Motorrijden is namelijk zijn grote hobby, dus de kans bestaat dat Papendrechters hem weleens op zijn gele Honda VFR voorbij zien rijden.

De opvolger van Kees de Bruin voelt zich welkom in Papendrecht. “Ik heb al vele leuke contacten gelegd. Men is enthousiast en nieuwsgierig. En natuurlijk verwachten ze allemaal iets van me.” Voor druk zorgt dat niet. “Ik zie nergens tegenop. Die karaktereigenschap ken ik gewoon niet. Voor ieder vraagstuk is een oplossing en vroeg of laat kom je die echt wel tegen. Bovendien ben ik omringd door een fijn, kundig college en een gemeenteraad. Ik durf nu al te zeggen dat ik daar goed bij pas.” Nuchter, bereid om de handen uit de mouwen te steken en ‘what you see is what you get’: zo werd Moerkerke omschreven door de gemeenteraad. “Ik kan mij wel vinden in die woorden. Binnen de profielschets voor een nieuwe burgemeester van Papendrecht werden zulke karaktereigenschappen ook genoemd. Mede een reden waarom ik solliciteerde.” Papendrecht is de tweede gemeente waar Moerkerke als burgemeester aan de slag gaat. Sinds 2012 oefende hij dat ambt uit in Strijen, maar door de discussie over de herindeling van de Hoeksche Waard besloot hij om zich heen te kijken. Het werd Papendrecht. “Deze gemeente past ook qua omvang goed bij mij. Je moet mij niet neerzetten in een gemeente met een inwonersaantal van 80.000 of meer. Dan bestuur je naar mijn smaak te veel vanuit een ivoren toren en ben je te weinig daar waar het gebeurt. Dus nee, ik heb niet de ambitie om ooit burgemeester van Rotterdam te worden.”

Niet zeuren aan de zijlijn, maar actief meedoen

Nog amper een maand werkzaam in zijn nieuwe functie is nadenken over een volgende baan natuurlijk nog lang niet aan de orde. Terugblikkend op zijn carrière tot nu toe merkt Moerkerke op dat hij best een rare wisseling van banen heeft gehad. De geboren Rotterdammer groeide op in Capelle aan den IJssel en ging na de middelbare school journalistiek studeren in Kampen. “Dat was een geweldige tijd.  Laten we het erop houden dat ik het studentenleven optimaal heb ervaren. ” Moerkerke studeerde af en belandde in de journalistiek. Onder meer Elsevier, NOS Teletekst en de TROS waren zijn werkgevers. Toen hij uitgekeken raakte op dat werk, werd Moerkerke grafisch ontwerper. Daar richtte hij zich volledig op, totdat er politieke ambities ontstonden. “Dat werd concreet in 2001. Er was in die tijd veel gaande in Capelle aan den IJssel. Ik dacht: ‘ik kan aan de zijlijn gaan lopen zeuren of zelf politiek actief worden’.” Het werd het laatste. Samen met anderen richtte hij vanuit maatschappelijke betrokkenheid de partij Leefbaar Capelle op. Omdat die een jaar later bij de gemeenteraadsverkiezingen meteen de grootste werd, ontbrak de tijd om een beetje aan het politieke speelveld te wennen. “Door die verkiezingsuitslag was ik ineens wethouder. De tijd om me daarop voor te bereiden ontbrak. Ik leerde snel, maar in het begin heb ik tijdens debatten best wat zweetmomentjes gekend. Over en weer gingen partijen er met gestrekt been in. Als nieuwe partij kreeg Leefbaar Capelle natuurlijk een hoop op het bord. Desondanks was het een mooie tijd. Ik heb wel altijd geroepen dat ik na twee periodes af zou zwaaien. In mijn ogen is het na zo’n tijd gewoon tijd voor vers bloed. Makkelijk was het afscheid niet. Ik viel toch in een gat. Een uitstapje naar het bedrijfsleven was van korte duur. Ik merkte dat ik het besturen heel erg miste, meer dan het wethouderschap zelf en het politieke circus er omheen. Daarom ben ik mij gaan richten op openstaande burgemeestersvacatures. Ik hield de websites van met name de provincies Utrecht, Noord-Brabant, Zuid-Holland en Noord-Holland in de gaten. Paste ik in het profiel? Dan reageerde ik. Voordat ik werd gekozen in Strijen, heb ik vier sollicitatiebrieven geschreven voor het burgemeesterschap elders. Voor Papendrecht was dit anders. De eerste sollicitatie was meteen een schot in de roos.”

Nachtmerries over ravijnen

Moerkerke is van mening dat iedere publieke functie een houdbaarheidsdatum heeft. Oók het burgemeesterschap. “Twee periodes, dus in totaal 12 jaar, lijkt mij op voorhand een mooie termijn. Mocht de koek nog niet op zijn, dan is het natuurlijk mogelijk om langer door te gaan. Maar tegen die tijd moet je in ieder geval kritisch reflecteren of je nog toegevoegde waarde hebt.” In Strijen zwaaide Moerkerke na 4 jaar af. “Het is niet meer mijn werkplek, maar nog wel mijn woonplek. Ik heb er een mooi huis, met prachtig uitzicht over de akkers. Wanneer ik naar buiten kijk, zie ik eigenlijk continu een levend schilderij. Het verveelt nooit.” Toch zal Moerkerke binnen een jaar naar Papendrecht verhuizen. “Ik twijfel er niet aan dat ik ook hier iets naar mijn zin zal vinden. Ik ben al bij enkele makelaars naar binnen gestapt, maar er zijn concreet nog geen knopen doorgehakt. Ik ben niet van plan om hier binnen een paar jaar weer te vertrekken, dus samen met mijn vriendin Marian wil ik een goed afgewogen keuze maken. Zij woont nu nog in Zaltbommel, waar we gaan samenwonen. Daar vandaan zoeken we samen verder naar een woning in Papendrecht.” Het nieuwe huis moet als het even kan ruimte bieden voor de opslag van motoren, want dat is een gezamenlijke hobby. “Toen ik Marian drie jaar geleden leerde kennen, reed zij al motor. Ik had de keuze om of achterop te gaan zitten of zelf te gaan rijden. Als bestuurder was die keuze natuurlijk makkelijk,” lacht Moerkerke. Hij ging lessen en haalde in drie maanden zijn motorrijbewijs. “Gelukkig maar, want ik had vlak na mijn examendatum op voorhand al een toertocht door de Eifel gepland. Dat was een goede stok achter de deur.” Als beginnend motorrijder was Moerkerke eigenlijk helemaal nog niet klaar voor alle haarspeldbochten en smalle weggetjes. “Ik droomde ’s nachts in het hotel steeds dat ik de afgrond in zou rijden. Dat kwam gelukkig niet uit.” Zijn hobby is niet zozeer ontspannend, maar maakt wel het hoofd leeg. “Je bent geconcentreerd bezig met witte strepen, putdeksels en medeweggebruikers, maar daardoor is er geen ruimte om andere zaken toe te laten in je hoofd. Aan werk denk ik op de motor dus helemaal nooit.”

Polijsten

Ook tijdens beeldhouwen, een andere favoriete vrijetijdsbesteding, is er ruimte om even afstand te nemen van alle werkgerelateerde beslommeringen. “Ik volgde ooit een workshop en bleek er gevoel voor te hebben. En plezier, dus kocht ik binnen de kortste keren een complete beeldhouwset. Een vooropgezet plan over wat ik ga maken is er nooit. Ik laat me leiden door de breuklijnen van de steen. Het is intensief werk. Met één beeld ben ik gerust 15 uur bezig. Dat komt ook door het vele polijsten.” Zelf is Moerkerke niet van plan karakterologisch iets bij te schaven voor zijn nieuwe functie. “De tip van mijn voorganger Kees de Bruin was: ‘wees jezelf, dan kom je het verst’. Daar ben ik het helemaal mee eens. Ik kan me niet anders voordoen dan ik ben, zelfs al zou ik het willen. Het lijkt me heel vermoeiend om continu een rol aan te moeten nemen. Dat zou ik niet volhouden. Bovendien is het totaal onnodig. Ik hoop dat Papendrechters mij leren kennen als een open, benaderbare burgemeester. Niet alleen particulieren, maar ook ondernemers. Er staan de komende tijd nog heel wat bedrijfsbezoeken op het programma, veelal met de ook nog relatief nieuwe wethouder Financiën en Economie, Anouk van Eekelen. Ik weet hoe kostbaar tijd is voor ondernemers, dus dan is het zonde om twee keer hetzelfde verhaal te vertellen.” Moerkerke heeft dus in ieder geval nóg een goede eigenschap: meedenken.

In rap tempo ontstaat er een compleet nieuw stadsdeel in Dordrecht. Het schiereiland Stadswerven wordt namelijk de komende jaren volgebouwd.

De eerste woningen zijn inmiddels al opgeleverd. Het begin van een uniek project dat in nauwe samenwerking tussen de gemeente Dordrecht en OCW (Ontwikkelingscombinatie Stadswerven bestaande uit AM, Dura Vermeer en J.P. van Eesteren) gestalte krijgt.

Niet voor niets is de afspraak voor dit interview in Villa Augustus. Deze populaire Dordtse gastronomische hotspot ligt immers op een steenworp afstand van Stadswerven. “Een van de USP’s van het nieuwe Stadswerven,” zegt Gerben Baaij, directeur van Dordrecht Marketing. “Aan het water van de Beneden Merwede, Noord en Oude Maas realiseert Dordrecht een nieuw stadsdeel. Een binnenstedelijk gebied met ruimte voor wonen, bedrijvigheid, cultuur en ontspanning. Wonen aan het water met de stad binnen handbereik.” Dit project is een onderdeel van de enorme ontwikkeling die Dordrecht op dit moment doormaakt. De stad is zich de laatste jaren continu aan het upgraden om de leefbaarheid te vergroten. Zodanig, dat Dordtenaren inmiddels met de nodige trots naar de ontwikkelingen in hun stad kijken. “Dat was vroeger weleens anders,” zegt Baaij.

Optanten

Ook voor André Attasio is Stadswerven een dankbaar project. De verkoopmanager van AM is namens OCW verantwoordelijk voor de verkoop van de woningen: “Wij bouwen hier iets bijzonders. Een wijk die past bij de mensen die hier gaan wonen. Het wordt een stadsdeel op niveau, een onderdeel van het centrum van Dordrecht. In totaal zijn hier ruim 900 woningen gepland. Van eengezinswoningen, appartementen, vrije kavels tot waterwoningen. Elke fase in het ontwikkelen van Stadswerven gebeurt in nauw overleg met de gemeente Dordrecht.” Gerben Baaij haakt hier onmiddellijk op in: “Mijn stellige overtuiging is dat je niet alleen in een huis woont, maar dat ook de omgeving medebepalend is voor je woongenot.” Met die omgeving zit het wel goed. Stadswerven ligt in de directe nabijheid van het Energiehuis, Villa Augustus en Kinepolis. Dit deel van Dordrecht heeft de afgelopen jaren een ware metamorfose ondergaan. Maar ook de verbouwing van Schouwburg Kunstmin past hier naadloos in. André Attasio: “Alle Dordtenaren kennen Stadswerven en vinden het een uniek stukje stad. Zij weten inmiddels ook hoe bijzonder deze locatie is. De belangstelling uit de stad is dan ook enorm. Wij hebben al honderden optanten voor Stadswerven. Er komt hier een uitgebalanceerd woningaanbod van appartementen voor starters tot vrije grondgebonden woningen in het hoge segment. Het wordt een mooie mix voor mensen die straks genieten van de geneugten van een stad.”

The Lighthouse

Inmiddels is er dus al een aantal woningen opgeleverd in dit unieke stukje Dordrecht. Na deze eengezinswoningen is het nu de beurt aan ‘The Lighthouse’ naar een ontwerp van de Dordtse architect Andries Lugten van architectenbureau Lugten Malschaert Architecten. Dit appartementengebouw komt op de hoek van de Wantijkade en de toekomstige jachthaven. Ook hiervoor is de belangstelling groot. In samenspraak met een aantal toekomstige bewoners zijn de eerste woningplattegronden al samengesteld.

Americana

Na The Lighthouse staat ‘Americana’ op de planning. André Attasio: “Dit wordt een wooncomplex bestaande uit zeventien luxe appartementen, negen startersappartementen en zeven luxe kadewoningen. Ook hiervoor hebben zich al de nodige optanten aangemeld. Veel van de optanten wonen nu elders in de stad. Zij willen naar Stadswerven omdat hier alles zo lekker dichtbij is. Je bent lopend of op de fiets zo in de stad.” Gerben Baaij aansluitend: “Het is niet alleen een fraaie wijk die hier verrijst, het gaat evenzeer om de faciliteiten en mogelijkheden die de binnenstad biedt. Binnen de kortst mogelijke tijd zit je op een terras bij het Groothoofd of in de tuin van het Dordrechts Museum. Als Dordrecht Marketing positioneren wij Dordrecht met overtuiging als een historische stad met moderne faciliteiten.”

Promotiecampagne

André Attasio: “Samen met de gemeente Dordrecht hebben wij een promotiecampagne gevoerd voor Stadswerven in Dordrecht, Rotterdam en Utrecht. Zo’n 80% van de belangstellenden komt uit onze stad, 10% uit de omliggende steden en dorpen en de rest uit Rotterdam en Utrecht. Mensen die Dordrecht kennen betitelen dit gebied als een fijne plek aan het water om te wonen. Aan ons de taak om die behoefte samen met de gemeente optimaal in te vullen. Dit gebied moet allure en uitstraling krijgen. Gekscherend gezegd, Dor-drecht-Centrum is pas helemaal af, als Stadswerven klaar is.”

Vinex-wijk

Omstandigheden zoals de economische crisis hebben ervoor gezorgd dat de bouwplannen voor Stadswerven een aantal jaren in de ijskast hebben gelegen. Nu de woningmarkt weer aantrekt is dit het ideale moment om te starten, vindt Gerben Baaij. “Aan de ene kant ben ik zelfs blij dat het een tijdje heeft geduurd. Als we een aantal jaren geleden waren gestart, was er een standaard Vinex-wijk ontstaan zonder enige uitstraling. Wat we nu realiseren is een uniek stukje stad waar het goed wonen is. Stadswerven en het overige binnenstedelijke gebied versterken elkaar in hoge mate.”

De brug

Onontbeerlijk in de stadsplannen is een goede infrastructuur. Eén van de ontsluitingen van Stadswerven komt voor rekening van de Prins Clausbrug. Deze 120 meter lange voetgangers- en fietsbrug, naar een ontwerp van René van Zuuk Architekten, loopt van de kop van Stadswerven richting Energieplein. Begin 2017 start de aanleg van de brug. De verwachting is dat de Prins Clausbrug in 2018 gereed is.

Toerisme

Dordrecht heeft in de afgelopen tien jaar in veel opzichten een enorme revitalisering doorgemaakt. De stad heeft in feite een ware metamorfose ondergaan. Er is geïnvesteerd in de musea en openbare ruimte, de schouwburg is verbouwd, en onlangs is het Energieplein geopend. Dit plein maakt deel uit van het nieuwe stadsdeel Stadswerven. Dit alles – en de nog op stapel staande plannen – heeft ertoe geleid dat Dordrecht een stad is waar het op alle fronten goed vertoeven is. Gerben Baaij: “Wij hebben als stad ook jarenlang geïnvesteerd in marketing en positionering van de Dordrecht, in Nederland en in Vlaanderen. Al die revitaliseringsinspanningen van de gemeente zijn daarvoor het fundament. Dordrecht is nu een ‘volwassen’ stad met een gevarieerd aanbod op gebieden zoals kunst en cultuur, recreatie, horeca en winkelaanbod. Alle inspanningen zorgden voor een goede voedingsbodem voor de koninklijke familie om te kiezen voor Dordrecht om de eerste koningsdag ‘nieuwe stijl’ in 2015 hier te vieren. Dit heeft veel naamsbekendheid en goodwill opgeleverd. Daar plukken we nog dagelijks de vruchten van. Ook de drukbezochte en landelijk bekende evenementen die in Dordrecht plaatsvinden zorgen ervoor dat steeds meer mensen Dordrecht een warm hart toedragen.”

Binnenstad belangrijk voor Stadswerven

“Al die investeringen zijn niet alleen belangrijk voor bezoekers. Ze verbeteren ook het vestigingsklimaat voor bewoners én bedrijven. Het is belangrijk om die boodschap dus ook structureel in je marketing mee te nemen. En dat gebeurt rond Stadswerven nu ook.

Bij de marketing en promotie voor Stadswerven speelt de binnenstad en wat die allemaal te bieden heeft een centrale rol: het historische havengebied, het Dor-drechts Museum, het Scheffersplein, noem maar op.  Dat is eigenlijk best bijzonder. De helft van de nieuwe promotiefilm voor Stadswerven laat zien hoe mooi die binnenstad en de voorzieningen zijn. Ik ben ervan overtuigd dat het feit dat wij gezamenlijk de aantrekkelijkheid van de binnenstad inzetten om het wonen op Stadswerven te promoten heel effectief is,” zegt Gerben Baaij. André Attasio bevestigt dat: “De nabijheid van de binnenstad maakt Stadswerven tot een nog uniekere locatie dan het van zichzelf al is.” Tot slot zegt Baaij: “Als ook Stadswerven straks af is, heeft de stad weer een enorme stap voorwaarts gezet. Dan beschikken we over een nog mooiere levendige binnenstad waar het ook heerlijk wonen en verblijven is”

Bij Van Wijnen ontwikkelen we oplossingen die het ‘wonen’ of ‘verblijven’ in alle facetten aangenaam en persoonlijk maken.

Ooit begonnen in Dordrecht, nu uitgegroeid tot een bedrijf met ruim 1700 medewerkers, verspreid over 25 vestigingen in heel het land. Martin de Jong, directeur van Van Wijnen Dordrecht, vertelt: “Hier in Dordrecht is het begonnen. Daar ben ik erg trots op! Door onze decentrale organisatie-opzet zijn we nog altijd in de omgeving geworteld. We weten wat er speelt bij onze klanten en partners en wat bewoners uit buurten waar we ontwikkelen en bouwen belangrijk vinden; we voelen ons betrokken. Dat is een bijzondere kracht van onze organisatie.’’

We vinden het belangrijk om toekomstbestendige, duurzame leefomgevingen te creëren, waarin mensen zich thuis voelen. Het draait om ‘ruimtes waardevol maken’. ‘’Hierbij moet niet alleen gedacht worden aan nieuwbouw,” zegt Martin. “Ook met verbouwen en transformeren van (leegstaande) gebouwen leveren wij een zeer belangrijke bijdrage aan deze ambitie. Voordat we beslissen te slopen is het een mooie uitdaging te onderzoeken of een gebouw zich leent voor transformeren en hergebruiken. Door oudere en leegstaande panden te transformeren zorgen we ervoor dat deze gebouwen – en daarmee ook de omgeving – weer gaat leven.”

Een waardevolle toevoeging voor de Drechtsteden

Een mooi voorbeeld van een gebouw dat een nieuw leven heeft gekregen is het Energiehuis in Dordrecht. Het gebouw dateert uit 1908, toen werd er energie opgewekt voor de stad. In de jaren 90 kwam het gebouw leeg te staan. “Een leegstaand pand is niet goed voor de omgeving. Een nieuwe bestemming was in dit geval de oplossing”, vertelt Martin. “In opdracht van de Gemeente Dordrecht hebben we de voormalige energiecentrale getransformeerd naar concert-, theater-, en popzalen, leslokalen, studio’s, ateliers, vergader- en loungeruimten en een grand café. Met deze transformatie is het Energiehuis een verlengstuk van de stad geworden.”

Het Energiehuis is nu dé culturele hotspot van Dordrecht en de regio, met talloze voorstellingen, concerten, feesten en activiteiten. “Het bruist van energie. We zijn er trots op dat we het Energiehuis een nieuwe en levendige bestemming hebben kunnen geven;  een waardevolle toevoeging, niet alleen voor Dordrecht, maar voor de hele Drechtsteden. Het is een plek geworden voor iedereen!”

Nieuwe toekomst voor leegstaand douanekantoor

Niet alleen in de Drechtsteden, maar ook daarbuiten is Van Wijnen Dordrecht actief. Bijvoorbeeld in Rotterdam, waar we het afgelopen jaar het voormalig douanekantoor aan de Westzeedijk hebben getransformeerd naar een complex met appartementen en penthouses. Martin: “een bijzonder project. Het gebouw heeft tien jaar leeggestaan, maar heeft nu een nieuwe toekomst als hip woongebouw met de naam Parkhaven Stad, waar starters een leuk appartement kunnen huren.”

In het gebouw zijn 141 appartementen gerealiseerd, waarvan 12 nieuwbouw penthouses. Aanvullend zijn er faciliteiten als een sportschool, daktuin en restaurant-café te vinden. “Het gebouw kent een eigen dynamiek en maakt nu weer onderdeel uit van de stad.”

Waarom en in welke mate is de regio Drechtsteden voor bedrijven een aantrekkelijke uitvalsbasis? Is investeren in duurzaamheid voor gebouweigenaren interessant genoeg? Zijn bestemmingsplannen te vaak onnodig dichtgetimmerd? Op deze en andere vastgoedgerelateerde vragen gingen Hans van Andel, vastgoedadviseur bij Waltmann Bedrijfshuisvesting, Jan Brand, directeur Brand BBA|BBA Architecten, John Zandbergen, directeur – makelaar/registertaxateur bij Van Vliet bedrijfsmakelaars en taxateurs, Wim de Jong, directeur van JW Bouwmanagement en Joost Weeda, sr. investment manager bij DEAL! Drecht Cities dieper in tijdens een rondetafelgesprek in ’t Bouwhuys.

Allereerst kwam het onderwerp samenwerking ter sprake. “Ik merk dat we in de Drechtsteden niet alleen práten over samenwerking, maar er ook echt mee bezig zijn. Het gebied vormt steeds meer één geheel, in plaats van dat partijen het vooral zien als losse gemeenten. Ik vind die gemeentegrensoverschrijdende houding positief,” aldus Brand. Zandbergen bespeurt ook meer saamhorigheid. “Het gebeurt minder vaak dat iedereen samen aan tafel zit om het over krachtenbundeling te hebben, maar vervolgens na een vergadering weer stoïcijns het eigen pad kiest.” Brand: “Samenwerking is goed, mits maar duidelijk blijft wie waarvoor verantwoordelijk is. Zeker bij nieuw onroerend goed krijgt een ondernemer veel voor zijn kiezen. Die moet dan niet van het kastje naar de muur worden gestuurd, maar zo snel mogelijk voor het juiste loket staan.” Een vrij nieuw initiatief als DEAL! Drecht Cities kan daarin nog stappen maken, zegt Zandbergen. “Wij krijgen vaak zoekvragen. Zodra daar informatie op aangeleverd wordt, krijgen we zelden tot nooit een terugkoppeling.” Weeda: “Het nieuwe acquisitieteam van DEAL! is sinds september werkzaam voor de organisatie en ik kan zeggen dat we hard bezig zijn met dit onderwerp. Er werd zoveel uitgezet, dat klanten soms meer dan tien locaties voor hun kiezen kregen. Dat is vrijwel nooit gewenst. Daarom stellen we nu gerichtere vragen aan makelaars, om klanten vervolgens een shortlist van drie of vier interessante opties voor te leggen.” Brand: “Ik denk dat DEAL! Drecht Cities alleen van de grond kan komen wanneer ook, zij het op een op een integere wijze, gebruik wordt gemaakt van het zorgvuldig delen van kennis van makelaars in de regio. Als dat inzicht er nu is, stemt mij dat optimistisch.”

Zijn de Drechtsteden aantrekkelijk genoeg voor bedrijven om zich er te vestigen? Van Andel: “Zeker. De centrale ligging tussen Rotterdam, Antwerpen en het Ruhrgebied is een pré. Wie zich hier van buitenaf vestigt, is daarnaast over het algemeen positief verrast over het ondernemersklimaat. In de Drechtsteden heeft men een goed arbeidsethos, worden de mouwen op zijn Rotterdams opgerold en doen we over het algemeen gewoon normaal. Mede door die houding zijn er in de Drechtste den ook in crisistijd relatief weinig faillissementen geweest.” Zandbergen: “De meeste vraag komt uit het gebied zelf. Verplaatsingen van multinationals zijn zeer beperkt. Het persoonlijke verhaal speelt daarbij natuurlijk een rol. Ga je als bedrijf meer dan 30 kilometer verhuizen? Dan raak je zonder twijfel een deel van je personeel kwijt. De vraag is of je die openstaande vacatures vervolgens weer kan invullen met professionals die net zo vakkundig zijn. In bepaalde sectoren is dat heel lastig.”

Toen het vraagstuk duurzaamheid op tafel kwam, was Brand stellig: “Die kwestie is bij ondernemers nog niet echt geland.” Zandbergen is genuanceerder. “Ik zie een tweedeling. Multinationals gaan er in mee omdat het ze van hogerhand wordt opgelegd. Binnen het MKB is dat niet zo aan de orde. Daar gelden andere wetten. Zij willen er onder de streep iets aan overhouden. Het is financieel gedreven. ‘Heb ik er op de korte termijn geen voordeel van, dan laat ik het aan me voorbijgaan’, is een beetje de heersende gedachte.” De Jong: “Wat is dan de oplossing om een MKB-ondernemer verder te laten kijken dan zijn neus lang is?” Als antwoord wordt door Zandbergen geopperd dat gemeenten daar een rol in kunnen spelen. Als voorbeeld noemt hij de gronduitgiften op Cornelisland, het nieuwste in ontwikkeling zijnde bedrijventerrein in Ridderkerk. “Op kosten van de gemeente krijgen ondernemers die zich daar vestigen advies over hoe ze geld kunnen besparen door verduurzaming. Een bureau maakt aan de hand van allerlei gegevens een rapport op. Ieder bedrijf is vrij om te bepalen of er iets met de uitkomsten en suggesties wordt gedaan, maar het zorgt in ieder geval voor een stukje bewustwording. Ook als het gaat om subsidies.” De Jong: “De overheid zou duurzaamheid breder onder de aandacht moeten brengen bij ondernemers. Naast fiscaal voordeel zouden extra beloningen bij duurzame prestaties ingevoerd kunnen worden.” Brand: “Momenteel worden de initiële kosten door ondernemers als belangrijkste punt gezien. De eenmalige investering nu wordt niet afgezet tegen de kostenbesparing in de 20 jaar daarna. Daar wringt het.” Weeda: “Eens, ondernemers binnen het MKB  gaan pas over tot een duurzaamheidsinvestering wanneer ze er zeker van zijn dat het op korte termijn iets oplevert. Een tool die momenteel door gemeenten wordt gebruikt is de Milieubarometer van Stimular. Hiermee krijgt een bedrijf direct te zien waar hun milieuwinst zit, bijvoorbeeld ten opzichte van het branchegemiddelde.” Zandbergen: “Als wij onderhandelingen voeren over kantoorruimte staat eigenlijk altijd de prijs per vierkante meter centraal. Over servicekosten gaat het eigenlijk nooit. Dat is een rare tegenstrijdigheid. Kun je flink besparen op energieverbruik, dan levert dat onder de streep veel meer op dan die één of twee euro die je wellicht afpraat van de prijs per vierkante meter.” Volgens Van Andel is die gedachtekronkel wel te verklaren. “Ondernemers komen elkaar natuurlijk tegen. Op een borrel gaat het over de prijs die zij per meter betaald hebben voor dat nieuwe pand. Nooit over de servicekosten.” De Jong: “We moeten misschien met elkaar ook een beetje geduld hebben als het gaat om duurzaamheid. Vele bedrijven hebben maar net het hoofd boven water weten te houden gedurende de crisis en krabbelen langzaam weer op. Dan is het ook niet zo gek dat er nog niet heel veel focus op duurzaamheid is, net zo min als budget.”

Een kritiekpunt van Zandbergen is dat bestemmingsplannen te vaak onnodig dichtgetimmerd zitten, wat flexibiliteit belemmert. “Er is te weinig ruimte voor kleine aanpassingen. Dat is eenvoudig op voorhand op te lossen door er in ieder geval vrijstellingsbevoegdheden in aan te brengen. Ik vind dat die ruimte er moet zijn om zonder lang procederen iets aan te passen.” Van Andel: “In Nederland hebben we best veel goed voor elkaar, maar we moeten niet doorslaan. We bakenen nu onnodig dingen af. Dat is zonde.” Gelukkig gaat er ook veel wel goed. Door de herontwikkeling van de Spuiboulevard is de leegstand daar bijvoorbeeld aardig teruggedrongen en er is een Economic Board voor de Drechtsteden in het leven geroepen. Weeda: “Wij hebben veel vertrouwen in de Economic Board en het ontstaan van een positieve dialoog tussen de overheid en het bedrijfsleven. Daarnaast zetten we in op een intensivering in de samenwerking met het Havenbedrijf Rotterdam.” En op het Stationspark in Slie-drecht is het, als ander mooi voorbeeld van een positieve ontwikkeling, toegestaan om ook opslagruimte als magazijn met kantoorachtige uitstraling neer te zetten. Tel daarbij op dat er steeds meer onderlinge samenwerkingsverbanden komen en de conclusie aan tafel luidt: in de Drechtsteden zit je goed!

De bedrijven aan tafel

De regio Drechtsteden wordt sinds enkele maanden als ‘Drecht Cities Maritime Delta’ aan het internationale bedrijfsleven gepresenteerd. De campagne heeft tot doel de regio te profileren als gunstige vestigingsplaats voor internationale bedrijven op het gebied van maritieme techniek en logistiek. De campagne wordt gevoerd door DEAL! Drecht Cities, een gezamenlijk initiatief van de Drechtsteden met de Regionale Ontwikkelingsmaatschappij Drechtsteden (ROM-D). DEAL! ondersteunt en adviseert bij vestiging en uitbreiding van bedrijven in de regio.

JW Bouwmanagement

JW Bouwmanagement is het bedrijf van Wim de Jong. Als zelfstandig bouwmanager is hij de laatste tijd vooral met duurzaam bouwen bezig. “Het is een must voor steeds meer bedrijven om duurzaam te gaan ontwikkelen.” Bouwen betekent sowieso veel organiseer- en regelwerk. Dat neemt JW Bouwmanagement klanten graag uit handen. Het coördineren van de werkzaamheden en het contact onderhouden met leveranciers, aannemers en uitvoerders: daar is JW Bouwmanagement sterk in. Opdrachtgevers zijn onder meer projectontwikkelaars, woningbouwverenigingen, gemeenten, particuliere opdrachtgevers en zorginstellingen.

Van Vliet bedrijfsmakelaars & adviseurs

‘Wij verhuren of verkopen geen bedrijfsobjecten; wij bieden kansen voor ondernemers’ is het credo van Van Vliet bedrijfsmakelaars & adviseurs. Bij Van Vliet vindt u 14 gedreven professionals die vaak al lange tijd bij het bedrijf werken en dus over een flinke dosis ervaring beschikken, zeker waar dat het gebied tussen de zuidzijde van Rotterdam en Gorinchem betreft. Wat uw wens op het gebied van bedrijfsmatig onroerend goed ook is, Van Vliet gaat altijd net even verder om de ideale oplossing te vinden. Het dienstenpakket van Van Vliet is breed. Valt het onder de noemer ‘commercieel vastgoed’, dan weet Van Vliet er raad mee.

Brand BBA I BBA Architecten

Brand BBA I BBA Architecten bestaat 25 jaar. Het veelzijdige architectenbureau is werkzaam in een groot aantal sectoren: woningbouw, utiliteitsbouw, bedrijfspanden, kantoren, restauratie, onderwijs, sport, gezondheid en wellness & spa. Door deze brede orderportefeuille beschikt de organisatie over een verscheidenheid aan kennis en informatie die ingezet kan worden binnen de verschillende branches. De voornaamste doelgroepen zijn met name bedrijven, projectontwikkelaars en particulieren.

Waltmann Bedrijfshuisvesting

Waltmann Bedrijfshuisvesting is bedrijfsmakelaar en register taxateur van commercieel vastgoed, met een vestiging in Dordrecht en een vestiging in Sliedrecht. Waltmann Bedrijfshuisvesting bemiddelt actief tussen verkoper en koper en tussen verhuurder en huurder. De organisatie heeft de kennis en expertise in huis om te adviseren op het gebied van huisvesting in bedrijfsobjecten als winkelpanden, kantoorruimten, woonwerkeenheden en bedrijfshallen. Een gerichte aanpak en actieve houding kenmerken Waltmann Bedrijfshuisvesting.

Online een financiering aanvragen is niks nieuws. Wel voor ondernemers. De Rabobank biedt deze mogelijkheid nu ook voor haar zakelijke klanten.

Wie met een goed plan komt, kan de volgende dag al financieringsduidelijkheid krijgen. Daniel den Ouden, eigenaar van DDO Installatie, weet daar alles van. Hij stuurde ’s avonds zijn aanvraag online op. De volgende dag kreeg hij een uitnodiging voor een financieringsgesprek. Zo snel kan het dus gaan.

In zijn nieuwe bedrijfspand duidt Daniel de voordelen van het onderkomen. Het juiste aantal vierkante meters en goede faciliteiten zoals een buitenruimte en een kantine. Over het laatste grinnikt hij: “Voorheen dronken we tegen het aanrecht onze koffie.” DDO installatie, gespecialiseerd in sanitair en verwarming, doet het goed. Een constante orderportefeuille resulteert in vaak onderweg en bezig zijn bij de klant. Zijn vak uitoefenen is voor de loodgieter naar eigen zeggen het mooiste wat er bestaat.

Tijd rijp

Sinds vijftien jaar bestiert Den Ouden zijn bedrijf. Eerlijk en open zaken doen heeft hem geen windeieren gelegd. Na al die jaren huren was de tijd rijp te investeren in een eigen bedrijfsonderkomen. “Ik heb verschillende panden gezien. Een kennis wees mij uiteindelijk op dit pand dat net was vrijgekomen.” Den Ouden kwam, zag en overwon. Op de dag van bezichtiging sloot hij meteen de koop. Onduidelijk was nog hoe hij de financiering rond zou krijgen.

Zo gezegd zo gedaan

Een telefoontje naar de Rabobank, waar hij zijn hele zakelijke leven al bankiert, leerde hoe snel het kon gaan. Zijn accountmanager Marc Oldenburger adviseerde hem de aanvraag online in te dienen. Zo gezegd zo gedaan. Den Ouden vroeg zijn accountant, Leo van der Stelt van Visser&Visser, de benodigde papieren aan te leveren en blokte een avond in zijn agenda. Nadat hij alle gegevens had ingevuld en de gevraagde informatie had toegevoegd,  kon hij al snel op de verzendknop drukken. “Ik fietste zo door de aanvraag heen. Best knap voor een digibeet zoals ik”, lacht hij.

Vol lof

De volgende dag kreeg hij al een telefoontje van zijn accountmanager met een uitnodiging voor een gesprek. Den Ouden wist dus binnen een dag waar hij aan toe was. In het traject dat volgde stonden zijn accountant en Marc Oldenburger voortdurend voor Den Ouden klaar. “Ik kreeg snel antwoord op mijn vragen en iedereen kwam steeds zijn afspraken na. Het was echt goed geregeld.” De ondernemer is dan ook vol lof over het online aanvragen van een financiering van de Rabobank voor ondernemers: “Ik heb mijzelf een hoop tijd en geld bespaard. Ik ben heel tevreden, ik kan niet anders zeggen.”