Innovatie is een breed begrip, waar op vele manieren invulling aan kan worden gegeven.
Tijdens een rondetafelgesprek spraken Leo Zwagemaker, managing director van AVL Solutions, Barend van der Want, directeur OFB Software, Antoine van Meggelen, adviseur Fortune Coffee in de regio’s Breda en Tilburg, en Adriaan Schuller, promotor en adviseur bij rondvaartbedrijf Zilvermeeuw, over de materie. Niet geheel toevallig gebeurde dat aan boord van de duurzaamste partyboot van Nederland: de Z8. Het is de meest recente toevoeging aan de vloot van Zilvermeeuw.
“Voor innovaties geldt: hoe minder generiek je ze maakt, des te duurder het is,” merkt Van der Want op. “Bedrijven of organisaties willen vaak best ergens in investeren, maar dat dan wel binnen enkele jaren hebben terugverdiend. Als het gaat om het bouwen van apps kun je ervoor kiezen om te bouwen met concessies. Waar vanaf scratch beginnen voor een klant misschien 5000 euro kost, kun je ook een al bestaande open source app als beginpunt nemen en die personaliseren. Dan ben je voor een fractie van dat bedrag klaar.” Van Meggelen: “Investeren is altijd een kwestie van afwegen. Koop je een nieuwe auto, dan weet je vooraf al dat ie meteen minder waard is zodra je er de showroom mee uitrijdt. Bedrijven willen vooruit, maar niet door maatregelen die financieel pijn doen. Er moet vaak wel een enigszins redelijk terugverdienmodel aan hangen.” Zwagemaker: “Het ligt ook aan de grootte van het bedrijf. Bij Heineken is er volop budget voor innovatie, maar voor de kaasboer in die halflege winkelstraat is het een ander verhaal.” Van Meggelen: “In dat laatste geval is de factor creativiteit veel belangrijker. Mijn zus heeft een kinderschoenenwinkel. Om meer bekendheid te genereren liket ze op Facebook alle jonge gezinnen die in de buurt wonen. Dat is een boerenfluitjesmanier, maar het werkt wel.” Zwagemaker: “Eén van onze specialisaties is narrowcasting. Kleine ondernemers kunnen hierbij makkelijk samenwerken. Samen betalen en dan bij de bakker ook de aanbiedingen van de naastgelegen slager op het scherm zien en omgekeerd: dat werkt goed.” Van der Want: “Met weinig geld een groot bereik creëren op een A-locatie kan ook door een klein stukje etalageruimte te huren van een leegstaand pand. In drukke winkelstraten levert dat ook wel wat op, is mijn vermoeden.”
Toiletten doorspoelen met buitenwater en een koffieproject in Oeganda
De bedrijven aan tafel doen allemaal op hun eigen manier aan innovatie. Een tastbaar voorbeeld is de Z8, waarop het gesprek plaatsvindt. “Dit schip hadden wij in 2010 al in gedachten. Wij wilden iets extra’s toevoegen aan het agendapunt ‘stiller en schoner varen in de Biesbosch’. Duurzaamheid optimaal doorvoeren stond bij de ontwikkeling centraal. Daarom is onder meer gekozen voor een dieselelektrische voortstuwing. Afhankelijk van het benodigde vermogen starten we nu één van de drie motoren. Dat zorgt voor een enorme brandstofbesparing. Omdat we vaak zacht varen, hebben we het grootste deel van de tijd helemaal niet zo veel vermogen nodig. We hebben het schip zo laten tekenen dat hij met een vaarsnelheid van 11 tot 12 kilometer per uur zo min mogelijk watt verbruikt. Voor schepen die de Rijn op gaan is zo’n systeem natuurlijk minder interessant, maar in ons geval werkt zoiets uitstekend. Een groot voordeel van het elektrische varen is voor klanten bovendien de stilte aan boord. Normaal gesproken hoor je toch altijd wat trillingen via de dieselmotor, die vastzit aan een stalen casco. Een elektromotor maakt echter nul geluid,” legt Schuller uit. “Om het extra stil te maken is ook de machinekamer goed geïsoleerd en in verband met de akoestiek overal voor tapijt gekozen.” De brandstofbesparing die de maatregelen opleveren winnen wij door alle investeringen echt niet binnen 30 jaar terug. Wij doen het vooral om onderscheidend te zijn en op te vallen met ons duurzame beleid.” Wat vandaag de dag geschaard wordt onder de noemer ‘innovatie’, is soms ook gewoon teruggrijpen naar het verleden, vindt Schuller. “Toiletten doorspoelen met buitenwater zou je innovatief kunnen noemen. Maar vroeger werd dat ook al gewoon gedaan. Het is ook een generatieding: mijn vader gooide vroeger niets weg. Dat heet nu hergebruiken. Voor hem was dat een vanzelfsprekendheid.” Fortune Coffee innoveert net als rondvaartbedrijf Zilvermeeuw ook op verschillende fronten. “Wij hebben onze automatisering zo ver doorgevoerd, dat we bijna geen papier meer gebruiken. Om bij klanten toch niet met lege handen aan te komen, hebben we wel een mooi boekje gemaakt met informatie over onze producten en filosofie. Ook ons koffieproject in Oeganda staat daarin vermeld. Als hoofdsponsor van de Uganda Child Care Foundaton helpt Fortune Coffee daar 200 boerengezinnen om zelfvoorzienend te worden. Met 300 koffieplanten per boer, begeleiding via scholing, gereedschap en grondbewerking bouwden de koffieboeren hun eigen koffieplantages en kunnen hun kinderen naar school. We zijn 9 jaar geleden met het project begonnen en het is erg succesvol. We geven ze een hengel, niet de vis. Ik geloof dat dat het beste uitgangspunt is. Als het gaat om innoveren luisteren we verder vooral goed naar de markt. Wij zijn nu bijvoorbeeld bezig met het ontwikkelen van koffiemachines die siroopsmaken als hazelnoot en vanille geautomatiseerd kunnen toevoegen aan koffie. Zaken als Starbucks voegen die handmatig toe en dat is populair bij de consument, dus wij willen daarop voortborduren.”
Gigantische hoeveelheid initiatieven
Zwagemaker: “AVL Solutions is een echte handelsonderneming. Op de producten zelf hebben wij daardoor eigenlijk geen invloed. Wij zijn in die zin volledig afhankelijk van de bedenkers en makers, meestal in het Verre Oosten. Innoveren kunnen wij alleen op andere gebieden.” Van der Want: “Je kan niet overal invloed op hebben. En niemand heeft ooit gezegd dat innovatie makkelijk is. Soms word je ook gewoon tegengewerkt door de overheid. Neem zonnepanelen: wie die op zijn dak heeft, mag nu nog terugleveren wat over is. Die energieregeling staat echter fors onder druk. Best een kwalijke zaak.” Samenvattend is de vraag: Hoe doen we het als BV Nederland als het aankomt op innovatieve ontwikkelingen? “Er is in ieder geval een gigantische hoeveelheid initiatieven. Alleen al wanneer ik de Scheepvaartkrant opensla, valt me op hoeveel er geïnitieerd wordt om duurzamer en groener te varen,” zegt Zwagemaker. Van Meggelen herkent zich in dat beeld. “Ik was onlangs bij de Wereldhavendagen en daar zag ik hetzelfde.” Schuller: “Nederlanders zijn altijd op zoek naar verbetering. Vaak wordt dat ook van hogerhand opgelegd. Als Staatsbosbeheer niet zo enorm had ingezet op duurzaam varen, weet ik niet of we nu op zo’n duurzaam schip hadden gezeten.”
