Woensdag 12 september vonden de Tweede Kamer verkiezingen plaats. Grote winnaars waren VVD en PvdA. Wie had zo’n uitslag zien aankomen, wat betekent deze uitslag, slagen deze twee partijen erin om samen een coalitie te vormen, wat staat ons als ondernemers en als burgers te wachten en wat zou een nieuw kabinet als een van de eerste zaken aan moeten pakken. Vragen die wij stelden aan Wim van Sluis, voorzitter Deltalinqs, Bruno Tideman, voorzitter MKB Nederland afdeling Rotterdam en Jos van der Vegt, voorzitter Kamer van Koophandel Rotterdam.
Wim van Sluis, voorzitter Deltalinqs
Had u deze uitslag verwacht?
Niet helemaal maar wel gehoopt. Het was moeilijk te voorspellen natuurlijk maar ik denk wel dat dit resultaat heel bemoedigend is. Twee grote partijen en de rechter en de linkerkant (PVV en SP), zijn fors kleiner geworden. Ik denk dat dit voor Nederland goed is. Nu hoor je wel stemmen opgaan die zeggen dat dit niet is wat de kiezer gewild heeft. Dat lijkt me raar want er is zo gestemd. Het is gewoon een fantastische uitslag, de kiezer heeft gesproken dus klaar. Zeggen dat ze het zo niet gewild hebben is echt onzin. Dus daar moeten de zogenaamde deskundigen niet over zeuren? Nee, dit is gewoon de uitkomst.
Denkt u dat VVD en PvdA samen een coalitie (kunnen) vormen?
Het zou mijn voorkeur hebben dat ze er samen uitkomen en misschien een afspraak maken met het CDA en de Eerste Kamer. Ik denk dat het voor de hand ligt dat ze het met zijn tweeën doen, vaart maken en ze er snel uit zijn. Ik hoop dat ze een mooie raamovereenkomst maken en niet alles dicht timmeren. Dus een beetje flexibel blijven op de oplossingen. Ik kan me niet anders voorstellen dan dat er genoeg steun binnen de Eerste Kamer is om datgene wat nodig is te doen. Een derde partij erbij lijkt me niet zinvol en is ook niet nodig. Met VVD en PvdA heb je een stevige coalitie en ook een stevige oppositie en dat is niet verkeerd.
Is deze uitslag gunstig voor ondernemend Nederland?
Absoluut. Er zit van alles wat in. Wat overheerst is toch al dat gedoe met die euro, althans de betrouwbaarheid van Nederland als partner in de euro, die staat niet meer ter discussie en dat is natuurlijk voor ondernemend Nederland belangrijk. Ik denk dat deze twee partijen met een goed economisch programma er uit kunnen komen. De een past misschien wat meer op de kassa en de ander houdt het ook sociaal. Daar is dus niks verkeerd mee. Ik hoop dat er een goede balans komt, het kan natuurlijk niet zo zijn dat het van alles niks is.
Wat zou een nieuw kabinet volgens u als eerste aan moeten pakken?
De woningmarkt, vertrouwen scheppen in de woningmarkt en de pensioenen. Er moet geldverruiming komen in Nederland, nu staat het MKB veel te veel vast en dat is natuurlijk totaal onnodig. De kansen zijn er maar ja op dit moment is het natuurlijk moeizaam ondernemen, de consument houdt de hand op de knip en een investering kun je bijna niet meer doen want ook de bank is voorzichtig. Dus moet zo snel mogelijk de geldton verruimt worden. Dat zit toch vast in de pensioenfondsen en de spaarfondsen, zo simpel is het. Dus daar moet zo snel mogelijk wat mee gebeuren. En ja de woningmarkt moet weer vlot getrokken worden, ik denk dat dat ook kan. Zekerheid en duidelijk geven over het hypotheekverhaal op lange termijn, dat zou je eigenlijk kaderbreed moeten doen dus dat daar geen discussie meer over is in de Kamer. Tenslotte denk ik dat je met de zorg duidelijkheid moet scheppen. Niet mensen alleen maar nog meer op kosten jagen.
Kijkend naar onze haven, de werkgelegenheid en economische ontwikkeling van de haven. Wat moeten ze vooral doen?
Wat het kabinet vooral moet doen is de Blankenburg tunnel snel goedkeuren. De infrastructuur in deze regio op niveau brengen en zorgen dat ze het internationale bedrijfsleven niet te veel gaan belasten. Dat wat nu goed is door blijven voeren zodat mensen willen investeren. Dat is toch belangrijk. We leggen nu de nieuwe Maasvlakte 2 aan, er komt dus veel ruimte bij. We hebben een goede infrastructuur nodig en dat brengt weer werkgelegenheid. Grote partijen kijken naar allerlei factoren en met het oogmerk op kwaliteit staan we er goed voor. Maar je moet wel zorgen dat infrastructuur en vestigingsklimaat op orde is, anders sta je op achterstand.
Als de formateurs of de toekomstige bewindslieden u om advies zouden vragen, welk advies zou u ze geven?
Onze economie staat of valt met vertrouwen en dat begint aan de top. Dus straal vertrouwen uit, dan komen consumenten en investeerders vanzelf in beweging. Een stabiel kabinet dat ook vertrouwen in elkaar heeft geeft vertrouwen en dat komt de economie ontzettend ten goede.
Bruno Tideman, voorzitter MKB Nederland, afdeling Rotterdam
Had u deze uitslag verwacht?
Ik was wel verrast dat de VVD en de PvdA allebei zoveel gewonnen hebben.
Wat betekent deze uitslag volgens u en denkt u dat VVD en PvdA een coalitie vormen?
Ik denk dat er een goede kans is dat dat gaat gebeuren ja. Het enige is dat ze geen meerderheid hebben in de Eerste Kamer, maar ik weet niet of dat een groot probleem is. Ze moeten het samen kunnen. Trouwens als ze er het CDA bij betrekken dan zouden ze dezelfde fout maken als vier jaar geleden. Als je samen 79 zetels hebt dan kun je gewoon met twee partijen de regering vormen en dat geeft volgens mij minder kans op discussies dan wanneer je met zijn drieën bent. Ze moeten bezuinigen, maar ook investeren en ontkomen er niet aan om compromissen te sluiten. Bezuinigen waar het kan en investeren waar het moet. In Rotterdam bijvoorbeeld investeren in bereikbaarheid. Zorgen dat de Blankenburgtunnel er komt. Maar ook investeren in banen en werkgelegenheid. Dus in de economische ontwikkeling van de regio investeren en geen al te veel geld uitgeven aan dingen die wij ons niet kunnen permitteren zoals dure pensioenen en dure uitkeringen.
Wat verwacht u nog meer van een nieuwe coalitie?
Ik denk dat het bedrijfsleven een coalitie tussen PvdA en VVD zal ondersteunen. Zoals gezegd, ze moeten niet teveel geld uit willen geven aan salarissen en pensioenen en dat soort dingen, maar investeren in de toekomst, dan hebben onze kinderen straks ook een baan en een inkomen. Als we nu geld uitgeven aan mensen die niks willen inleveren dan moeten onze kinderen dat straks bij elkaar brengen. Ik denk dat dat niet goed is. Dus je moet niet alleen investeren in zaken die ‘rechts’ zijn, maar ook in duurzame en socialere dingen. Dat zijn namelijk ook dingen waar je wat aan hebt.
Is deze uitslag gunstig voor ondernemend Nederland?
Ik denk dat het op zich goed is als er een regering komt van deze twee grote partijen en vooral als het een stabiele regering is. Als ze nou allebei hun minder goede punten laten vallen en het over de sterke punten eens worden, dan zal het weleens heel goed uit kunnen pakken voor ondernemers.
Wat zou een nieuw kabinet volgens u als eerste aan moeten pakken, kijkend naar onze regio?
Investeren in de infrastructuur. Het aanleggen van de Blankenburgtunnel, en de wegen rondom Rotterdam. Dat levert ook weer banen op. Maar ook de elektronische ontwikkeling die kansrijk is stimuleren. Ook dat zorgt weer voor een stukje werkgelegenheid.
Als de formateurs of de toekomstige bewindslieden u om advies zouden vragen, welk advies zou u ze geven?
Het is natuurlijk heel belangrijk dat de woningmarkt wordt aangepakt. Ik denk dat er ook een kans is dat de VVD wat prijs moet geven wat de hypotheekrenteaftrek betreft. Maar de PvdA zal wat water bij de wijn moeten doen qua liberalisering van de woningmarkt. Mensen moeten weer een huis durven kopen.
Jos van der Vegt, voorzitter Kamer van Koophandel Rotterdam
Had u deze uitslag verwacht?
Nee, absoluut niet. Ik was eigenlijk ook wel blij verrast. Geen enkele voorspelling liet zien dat de PvdA en de VVD samen een meerderheid zouden kunnen hebben. Deze uitslag is ook geen seconde in mijn gedachte opgekomen. Maar goed het zou wel eens een eenvoudige en overzichtelijke coalitie kunnen worden tussen die twee ondanks de verschillen. Ik geloof als ik de kranten hier zo af en toe download (we interviewen Jos van der Vegt tijdens zijn vakantie op Cyprus, red.) dat ze op het goede spoor zitten.
Wat betekent deze uitslag volgens u?
Ze zullen er alles aan doen om er samen uit te komen. Best uniek, want de PvdA en VVD zijn toch een beetje tegenpolen zou je zeggen. Ik denk dat iedereen zoiets heeft in belang van het land gaan we ervoor. We snakken allemaal naar een snelle en stabiele regering waarin knopen worden doorgehakt en ik denk dat ze die druk wel voelen. Dus ik heb nu wel het gevoel, ook al zit ik op afstand, dat ze er geen derde of vierde partij bij gaan halen. Daar dacht ik kortgeleden nog wel ietsje anders over. Maar met dit resultaat denk ik, ga maar lekker samen, hoe meer je erbij haalt hoe meer problemen.
Is deze uitslag gunstig voor ondernemend Nederland?
Ja, denk ik wel. De plannen van de VVD komen het dichtst bij wat ondernemers over het algemeen het meest aanspreekt. Ik denk dat dit wel de kans is om een coalitie te vormen die gaat doorpakken, hete hangijzers echt zal aanpakken met toch wel een sociaal tintje. Ondernemers hebben ook behoefte aan duidelijkheid waar het gaat om vernieuwing, maar zeker van vermindering van regeldruk en sociale wetgeving, ook daar waar het gaat om ontslagrecht en zo. Maar ondernemers zitten er ook niet op te wachten om allemaal puur rechtse hobby’s ingevoerd te zien worden, zodat we helemaal geen sociaal Nederland meer zijn, zoals dat toch in al die jaren is opgebouwd. Dus ik denk dat de combinatie van doorpakken, zaken vereenvoudigen en duidelijkheid scheppen in de hypotheekrente aftrek bijvoorbeeld, maar wel met een sociale plicht, een warme hand zeg maar gaat werken. Harde maatregelen met een warme hand.
Wat zou een nieuw kabinet volgens u als eerste aan moeten pakken?
Leiderschap tonen en eensgezindheid uitstralen in de zin van dit is het pakket waar we voor staan. Uiteindelijk zullen ze een concessie moeten doen, dat zal niet al te makkelijk zijn. Daarom hoop ik ook niet dat het al te lang duurt. Een beetje haast is geboden zeg maar en op het moment dat de coalitie er is dit uitstralen dat bij hun achterban. We moeten niet hebben dat allerlei orakels (sommige voormalige politici hebben er nog weleens de neiging van) van een afstand allerlei dingen te roepen. Niet doen zou ik zeggen, maar eensgezind vertellen, dit gaan we de komende vier jaar doen! Leiderschap uitstralen dus. Het ligt natuurlijk in de lijn der verwachting dat Rutte de premier zal worden. Vraag is natuurlijk wie vice premier zal worden namens de PvdA. Die twee moeten echt een hecht en strak team vormen en zeggen: ‘zo gaan we het doen in dit land’. Dat zou mijn grootste wens zijn.
Welke noodzakelijke maatregelen verwacht u als voorzitter van de KvK, regio Rotterdam. En dan bijvoorbeeld specifiek voor onze regio?
Maatregelen qua infrastructuur. Aanleg van de Blankenburgtunnel, Oranjetunnel, dat soort zaken. De bereikbaarheid van de 2e maasvlakte in zijn algemeenheid die er nu al ligt en nog helemaal ingericht moet worden. Besef van de economische functie van dit gebied, versterking daarvan. Ik denk aan de ondersteuning van het in het leven roepen van een regionale ontwikkelingsmaatschappij, een actueel onderwerp waar nu binnenskamers over gesproken wordt en waar volgens mij absoluut behoefte aan is. Maar ook het positioneren en profiteren van onze regio als kennisgebied met kennis (TU-Delft, Erasmus Universiteit)- en zorginstellingen (Erasmus MC) en overheden. Rol Rotterdam en Delft. Maar vooral ook het bedrijfsleven, ik denk dat de rijksoverheid daar de randvoorwaarde voor kan creëren om al die processen die er nu lopen, een duw in de goede richting te kunnen geven. Dan krijgen we weer een beetje vertrouwen met zijn allen en gaan we weer echt ondernemen. Kortom: doorpakken!
