De verdeling van uurlonen van werknemers, het verschil tussen de laagste en de hoogste uurlonen, verschilt aanzienlijk per bedrijfstak. In de handel is dit verschil het grootst. In de horeca worden de laagste uurlonen betaald. Dit meldt het CBS in het vandaag verschenen rapport Lonen en loonkosten.
In 2019, het meest recente jaar waarvoor deze cijfers beschikbaar zijn, bedroeg het gemiddelde bruto-uurloon van werknemers 23,14 euro. Tussen 2006 en 2019 is het gemiddelde uurloon met 26 procent toegenomen.
Het gemiddelde van 23,14 euro geldt voor het totaal van de arbeidsuren. Het is ook mogelijk te kijken naar de hoeveelheid uren die tegen een bepaald uurloon zijn betaald. Daartoe worden de uurlonen van werknemersbanen voor een bepaald jaar gesorteerd van laag naar hoog. Deze reeks wordt vervolgens op basis van het totaal aantal arbeidsuren opgedeeld in honderd gelijke delen (de percentielen). De percentielwaarde is het uurloon op de grens van twee percentielen.
Voor 2019 is de 10e percentielwaarde 11,58 euro per uur. Dat wil zeggen dat 10 procent van de arbeidsuren van werknemers werd betaald voor dit bedrag of minder. De 90e percentielwaarde is 37,42 euro per uur. In 10 procent van de werknemersbanen werd ten minste dit bedrag verdiend.
Hoe vlakker de lijn van de verdelingsgrafiek loopt, des te kleiner is de spreiding. Tussen 2006 en 2019 is die spreiding, het verschil tussen de lagere en de hogere lonen, groter geworden. De hogere uurlonen lijken er relatief iets meer op vooruit te zijn gegaan dan de lagere.
Dat wil niet meteen zeggen dat de hogere uurlonen ook meer zijn verhoogd dan de lagere. De verdeling van de lonen wordt namelijk ook beïnvloed door veranderingen in de samenstelling van de werknemerspopulatie. Als er meer mensen met relatief lage uurlonen en meer mensen met relatief hoge uurlonen bij komen, groeit ook het verschil tussen de hoogste en laagste lonen.
Welke effecten hebben geleid tot de beschreven ontwikkeling is hier niet nader onderzocht.
Loonverdeling in horeca vrij vlak
De verdeling van uurlonen verschilt per bedrijfstak, omdat de arbeidsmarkt er per bedrijfstak anders uitziet. Het gaat dan om de kenmerken van de werknemerspopulatie, zoals leeftijd en opleiding. Maar ook zaken als beroepsniveau en soort arbeidscontract spelen mee.
Zo is de horeca de bedrijfstak met het laagste gemiddelde uurloon. De loonverdeling ziet er in deze bedrijfstak anders uit dan in bedrijfstakken waar hogere lonen worden verdiend. In de horeca wordt 90 procent van de arbeidsuren van werknemers betaald tegen minder dan 20 euro per uur, in de financiële dienstverlening geldt dat voor slechts 18 procent van de arbeidsuren.
Verschil tussen hoge en lage uurlonen toegenomen
Een manier om de spreiding van uurlonen, het verschil tussen hoog en laag, uit te drukken is de P90/P10-verhouding. Dit is de verhouding tussen de 90e en de 10e percentielwaarde.
In 2019 waren de hoge uurlonen (P90) 3,23 maal zo hoog als de lage uurlonen (P10). In 2006, het eerste jaar waarvoor deze gegevens beschikbaar zijn, was de verhouding nog 3,11. Sindsdien liep de loonongelijkheid op tot 3,33 in 2016. De laatste jaren liep het verschil weer iets terug.
Loonverschillen het grootst in de handel
De verschillen tussen de hoge en de lage uurlonen waren in 2019 het grootst in de bedrijfstak handel. De verhouding kwam in deze bedrijfstak uit op 3,64. In de zorg waren de loonverschillen het kleinst (2,18).
In vergelijking met 2006 zijn de loonverschillen groter geworden in de industrie en de bouwnijverheid. Daarentegen werden de verschillen kleiner in de landbouw en visserij en de delfstoffenwinning.
Loonverschillen in de Europese Unie
Binnen de Europese Unie waren de verschillen tussen de hoge en lage uurlonen in 2018 het grootst in Cyprus, Letland en Polen. Dit is het meest recente jaar waarvoor cijfers voor alle EU-landen beschikbaar zijn. De kleinste loonverschillen waren er in Zweden, Denemarken en Finland. Nederland zit in deze rangschikking in de middenmoot.
